Хрысціянскія традыцыі

Mаёвае набажэнства

    Кожны год на працягу маю ў нашых касцёлах і каплічках штодзённа ажыццяўляецца набажэнства дзеля ўшанавання Найсвяцейшай Марыі Панны ці маёвае набажэнства.

       Маці Касцёла Гэтае акрэсленне выйшла ад Папы Паўла VI. У апостальскай адгартацыі “Marialis cultus” ён растлумачвае, што Марыя з’яўляецца ўзорам духоўнай паставы і як Маці Касцёла паказвае кожнаму, хто хоча быць яго членам, якім спосабам трэба і можна быць вучнем Хрыста.

    Божая ласка – гэта бескарыслівы дар, які Творца дае чалавеку і які аб’яўляе нам сам Езус. Іншымі словамі гэта ёсць магчымасць увайсці ў таямніцу Бога і ўдзельнічаць у Яго жыцці. Яна была нам дадзена ў сакрамэнце Хросту. Марыя з’яўляецца Маці Божай ласкі, бо Яна – Маці Езуса, які гэтым дарам адорвае чалавецтва.

    Мноства заклікаў падкрэсліваюць рысу чысціні Найсвяцейшай Панны Марыі: Маці прачыстая, Маці беззаганная, Маці непарушная, Маці нявінная. Усе гэтыя прыметнікі, кожны - крыху з іншым адценнем, указваюць на цноту чысціні Марыі. Заклік да Маці Прачыстай становіцца сёння прызывам да прыстойнага і свабоднага жыцця, якое здольна панаваць над інстынктамі. Заклік да Маці Беззаганнай, ачышчанай з граху ад першай хвіліны свайго існавання і здольнай дасканалым чынам перамагаць усе спакусы і схільнасць да зла, паказвае, як далёка пасоўваецца збавенная Божая моц.
    Сучасная ментальнасць высмейвае цнатлівасць, як абмежаванне і слабасць. У гэтым плане гаворыцца заўжды толькі пра жанчыну і ніколі – пра мужчыну, які як людская істота мае такія самыя правы і абавязкі ў жыцці. Заклік да Марыі як да Маці Нявіннай запрашае мужчыну і жанчыну ў шлях да сужэнства, перамагаючы ўласны эгаізм, захоўваць годнасць і глыбокую павагу да любові. Заклік да Маці Непарушнай заахвочвае нас быць падобнымі да Яе: непарушнай, без граху, якая з’яўляецца самым жывым знакам, ахвяраванага ўсім адкуплення.
    Марыя з’яўлецца Маці Наймілейшай. Яна прыцягвае нашыя пачуцці, таму што Марыя - Маці і выходзіць нам насустрач разам з нязмерным багаццем любові да нас. Божая Маці - Найцудоўнейшая, вельмі добрая істота, якую стварыў Бог у знак моцы Яго любові, якая адкупляе і робіць чалавека шэдэўрам Яго Провіду.

    Цяперашні свет поўны дарадчыкаў. Імі з’яўляюцца сродкі масавай інфармацыі, радыё і тэлеперадачы, рэкламы і ўсякага тыпу прапаганда. Шукаючы парады, мы па сутнасці шукаем апрабацыі, зразумення і падтрымкі ўласным рашэнням дзеля супакою сумлення, падтрыманага думкай іншых. Марыя, як Маці добрай рады, заклікае нас прыняць словы, якія паходзяць ад Бога, прызывае, каб мы сталі супрацоўнікамі адкуплення, якое патрабуе адважных рашэнняў.

    Заклік да Марыі як да Маці Стварыцеля з’яўляецца як бы адкрыццём на нязмерную веліч усяго стварэння і сузірання Божай справы. Мы належым да Бога, з’яўляемся стварэннямі, залежнымі ад Яго, і павінны памятаць, што гэта з Яго волі мы маем месца ва ўсёй паўнаце створанага.

    Збаўленне паходзіць ад Езуса Хрыста. Марыя ёсць Маці Збавіцеля - Чалавека, які з’яўляецца адначасова Богам і які збавіў людскі род.
    Панна...
    У літаніі да Божай Маці ёсць шэраг заклікаў да Марыі, звязаных з акрэсленнем Панна: наймудрэйшая, хвалы годная, праслаўленая, магутная, ласкавая, верная. Яны выражаюць розныя адценні вобліку Марыі – узору для ўсіх.
    Быць мудрым гэта значыць быць спраўным інтэлектуальна і пачуццёва, змагчы зразумець лёгкі падман, адважна ад яго пазбавіцца і вытрымаць у прынятым рашэнні. Цнота мудрасці дапамагае рэалістычна ацаніць тое, што адбываецца, паводле меры вечных вартасцяў, якія ніколі не змогуць расчараваць.
    Марыя, хвалы годная, таму што дзякуючы сваёй мужнай паслухмянасці Божай волі, стала Маці Бога. Сваёй далікатнасцю і адначасова глыбокім цэласным удзелам Яна змагла суправаджаць Езуса на ўсіх этапах Яго жыцця.
    Праслаўленне Марыі становіцца спосабам выражэння ўласнай веры. Дзякуючы яму мы знаходзім сілы і жаданне зрабіць нашае жыццё, падобным да жыцця Марыі.
    Назвай “магутная” акрэслена Маці Езуса, якая заўсёды заставалася ва ўкрыцці, нават у самыя яркія хвіліны жыцця свайго Сына. Нягледзячы на гэта ў сучасным грамадстве хапае падзей, якія сведчаць пра моц Марыі. Марыйныя санктуарыі поўны знакаў, якія напамінаюць пра выключную моц Маці Хрыста.
    Марыя ёсць Панна ласкавая, таму што як Маці яна ахоплівае сваёй бясконцай дабрынёй усіх людзей і прабачае ім. Марыя з’яўляецца Паннай вернай: вернасць уласнай самасвядомасці, уласнаму прызванню, выключнасці паклікання быць Маці-Паннай. †

11 студзеня - свята Хросту Пана

Хрост Езуса Хрыста

Даўнюю традыцыю гэтага свята трэба шукаць у літургіі усходняга Касцёла, бо (нягледзячы на выразнае пацвярджэнне ў Евангеллях) Хрост Езуса не меў у рымскай літургіі асобнага свята. Дэкрэтам Святой Кангрэгацыі Абрадаў ад 23 сакавіка 1955 года быў устаноўлены на 13 студзеня успамін Хросту Езуса Хрыста замест даўняй актавы Epifanii (Epifania – epifaneia – акт аб’яўлення боства свету і людзям ( тры мудрацы, якія ішлі за бэтлеемскай зоркай – у заходняй традыцыі і першыя аб’яўленні Святой Тройцы падчас Хросту Пана – паводле ўсходняй традыцыі). Паслясаборная рэформа літургічнага календара ў 1969 г. акрэсліла гэты дзень як свята Панскага Хросту. Яна абмінула выражэнне “успамін” і перасунула яго тэрмін на нядзелю пасля 6 студзеня. Тэксты малітваў, якія звязаны са святам Панскага Хросту, паказваюць нам вельмі дакладна біблійныя пераказы. Яны падкрэсліваюць прытым сувязь гэтага свята з урачыстасцю Epifanii, ці Аб’яўлення Пана. У такой падзеі мы маем таксама першае ў гісторыі свету з’яўленне ў бачнай постаці ўсёй Святой Тройцы: Бог-Айцец прамаўляе, Божы Сын – у людской постаці, а Святы Дух з’яўляецца над Ім ў выглядзе галубка .

    Святы Ян –апостал падае нам месца, дзе павінен быць ахрышчаны Езус: “Гэта адбылося ў Бэтаніі за Ярданам, дзе Ян хрысціў” (Ян 1, 28). Як даўняя заіярданская Бэтанія (была ж таксама перадіярданская Бэтанія каля 3 км ад Ерузаліму, дзе жыў Лазар з Марыяй і Мартай) указвае на сённяшні Chirbet el Medesz, дзе знаходзіцца ручаіна, у якой была вада нават у засушлівыя гады і яна плыве ў Ярдан.
    Тут паводле біблістаў павінен укрывацца Ілья. Праз восем гадоў у гэтым месцы павінен быў з’явіцца Ян Хрысціцель. Зблізку Ярдан – вельмі плыткі, таксама тут праходзіў шлях з Усходу на Захад. Ян Хрысціцель выкарыстаў гэты брод, каб звеставаць пра Месію і падрыхтаваць людскія сэрцы на Яго прыход.

    Хрост у Ярдане заканчвае укрытае жыццё Хрыста. Пачынаецца час Яго публічнай дзейнасці. Пасля некалькі гадоў падрыхтоўкі Езус прыступае да зямной місіі Збаўлення, якую даручыў Яму Бог-Айцец. З той пары Хрыстус будзе актыўна выконваць сваю місію. Ян Хрысціцель, які не быў годны развязаць раменьчык на Яго сандалях і знаходзіўся з Езусам у сваяцтве, Яго ахрысціў. У гэты момант Хрыстус стаў пакорным слугой Айца, каб выкупіць людскія грахі. Ён унізіўся ва Уцелаўленні, унізіўся у самім Хросце, каб закончыць смерцю на Крыжы. Сакрамэнт Хросту паводле Катэхізму Каталіцкага Касцёла: “ (...) дае нам ласкі новага нараджэння ў Богу-Айцу цераз пасрэдніцтва Яго Сына ў Святым Духу”. Апісанне Хросту Езуса аставілі нам тры евангелісты: Мацвей, Марк і Лука. Найбольш падрабязна гэтую падзею апісаў св. Мацвей: “Тады прыйшоў Ісус з Галілеі на Ярдан да Яна, каб прыняць хрост ад яго. Але Ян утрымліваў Яго, кажучы: “Я з Твайго дазволу павінен быць ахрышчаны, а Ты ідзеш да мяне?” Адказваючы ж, Ісус сказаў яму: “Дазволь цяпер, бо гэтак нам належыць выканаць усякую справядлівасць”. Тады Ян адпусціў Яго. А калі Ісус быў ахрышчаны, зараз выйшаў з вады; і вось, адкрыліся яму (Яну) нябёсы, і ўбачыў, што Дух Божы сыходзіць, як голуб, і ідзе да Яго. І вось, голас з неба, які кажа: “Гэта Сын Мой улюбёны, Якога Я ўпадабаў Сабе”. (Мц 3, 13 – 17).
    Гэты эпізод з жыцця Езуса павінен мець асаблівую вагу, калі Касцёл вылучыў яго асобным святам. На карысць гэтага ёсць некалькі фактаў. Ад таго ўрачыстага акту Хрыстус пачаў сваю місію навучання. Тады Ён меў 30 гадоў, бо з такога ўзросту габрэйскі звычай дазваляў публічна выступаць перад людзьмі і навучаць. Лічылі, што з 30 гадоў пачынаецца паўната мужчынскай сталасці. Ідзе размова пра мужчынаў, бо ніколі жанчыны не мелі права публічна выступаць. Місію Хрыста пацвердзіў з неба Бог-Айцец, сведчачы пра тое, што Ён з’яўляецца фактычна Божым Сынам і мае права выступаць ад Божага Імя. Сам Бог высылае свайго Сына з такой місіяй. “І прадставіў Ян сведчанне, кажучы: “Бачыў я Духа, што сыходзіў з неба, як галуб, і застаўся на Ім; і я Яго не ведаў, але Той, Хто мяне паслаў хрысціць вадою, сказаў мне: “На Каго ўбачыш, што Дух сыходзіць і застаецца на Ім, гэта Той, Хто хрысціць Духам Святым”. І гэта я сам бачыў і сведчу, што Ён – Сын Божы” (Ян 1, 32 – 34). †