Parafii i świątynie

Dekanat Most

Kościół pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej we wsi Strubnica został założony jeszcze przed 1550 r. przez królową Bonę Sforcę. Przy tym świątynię pobudowano nie w samej Strubnicy, a około kilometr na północ od niej. Osada, powstała wokół kościoła, otrzymała nazwę Plebańce. Świątynia, która jest czynna do dziś, została pobudowana w 1740 r. w stylu baroku, dzięki staraniom ks. Franca Abramowicza na środki Jerzego de Sianno Sienieńskiego. W latach 1790-1799 świątynia została przerobiona z ofiar marszałka starodąbskiego Jana Bispinga. W 1841 r. kościół został odrestaurowany dzięki staraniom ks. proboszcza Grzymały na środki Adama Bispinga. Wówczas do prezbiterium kościoła dobudowano nową kaplicę, pod którą znajdował się grobowiec fundatorów kościoła.
   W 1880 r. w Strubnicy starodąbski marszałek Jan Bisping zbudował ołtarz pt. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. †

Dekanat Mosty

Нistoria Mostów jest historią tej wsi. A miasto Mosty zostało założone dopiero na początku XX w. Kościół założyła królowa Bona Sforza w 1539 r. W połowie XVI w. przy kościele otworzono szkołę parafialną. Kościół drewniany, odnowiony z funduszy króla Rzeczy Pospolitej Augusta III w 1710 r. (lub w 1740 r.) został rekonstruowany dzięki staraniom ks. Antoniego Bolickiego, ówczesnego proboszcza parafii. Ostatnia renowacja starego kościoła drewnianego miała miejsce w 1923 r.
   W XIX w. jako kościół filialny do parafii Mosty należał kościół w Mikielewszczyźnie. Wówczas ogólna liczba parafian wynosiła ponad 2600 osób. W 1906 r. pracowały tu bezhabitowe siostry zakonne ze wspólnoty Sióstr Służebniczek Niepokalanego Poczęcia NMP. Siostry prowadziły katechizację, opiekowały się kościołem, pomagały chorym. Przed II wojną światową ilość parafian wynosiła około 2400 osób.
   Nowy kościół z czerwonej cegły zewnętrznej z cechami stylu neobarokowego zaczęto budować tu według projektu architekta Bobkowa (inżynier główny – Pronicz, inżynier – K. Stankiewicz) w miejscu starego kościoła drewnianego, spalonego w 80. latach.
   Poświęcenia kamienia węgielnego dokonał nuncjusz apostolski w ZSRR arcybiskup Francesco Colasuonno w 1992 r., a w 1993 r. odbyło się poświęcenie świątyni pw. św. Jana Chrzciciela. †

Dekanat Mosty

Do 40. lat XX w. osada miała nazwę Zelwiany, a miejscowi katolicy chodzili na nabożeństwa do kościoła św. Jana Chrzciciela w sąsiednich Mostach (obecnie - Mosty Prawe). W okresie powojennym obie te świątynie były zniszczone, a wieś Zelwiany i stacja kolejowa Mosty zostały wielotysięcznym miastem Mosty, centrum jednego z rejonów obwodu Grodzieńskiego. W 1992 r. w Mostach została założona parafia, w której od 21 września tegoż roku w czasowej kaplicy zaczęto odprawiać Mszę św.
   Budowa nowego kościoła z czerwonej cegły zewnętrznej w stylu neogotyckim rozpoczęła się 2 kwietnia 1993 r. (autor projektu – grodzieński architekt Sztern). 28 maja 1993 r., w uroczystość Wniebowstąpienia Pana, biskup grodzieński Aleksander Kaszkiewicz i arcybiskup Tadeusz Kondrusiewicz poświęcili kamień węgielny, wzięty z podwalin znakomitego sanktuarium szensztackiego. Wśród ofiarodawców szczególnie wyróżniła się rodzina Koreniów ze wsi Dubno – pan Wasyl i jego żona Anna, na cześć których w narteksie kościoła umieszczono tablicę pamiątkową.
   Od 1992 r. w parafii codziennie odbywały się nabożeństwa. †

Dekanat Mosty

Кościół pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny został pobudowany na miejscowym cmentarzu w 1823 r. ze środków Bogumiły Butowt-Andrzejkowicz z rodu Gromyków jako filialny parafii Mosty. Kościół został konsekrowany 8 września 1826 r. W 1878 r. świątynia została rekonstruowana, wtedy dobudowano do niej wieżę i narteks. W 1911 r. kościół otrzymał status centrum samodzielnej parafii. Liczba wiernych parafii Mikielewszczyzna przed II wojną światową wynosiła ponad 1300 osób.
   Władze sowieckie odebrały wiernym tylko budynek plebanii, kościół był czynny i nawet otrzymał status pomnika architektury. †

Dekanat Brzostowica Wielka

Pierwsze wzmianki pisemne o istnieniu drewnianego kościoła katolickiego w Brzostowicy Wielkiej pochodzą z 1495 r. Murowany kościół w Brzostowicy Wielkiej został założony w 1615 r. Podczas represji po powstaniu 1863-1864 r. parafia katolicka została zlikwidowana i odrodziła się dopiero po imperatorskim Manifeście 1905 r. o wolności sumienia. W czasach II Rzeczypospolitej w Brzostowicy Wielkiej istniały dwie katolickie parafie. W czasach sowieckich katolicy zostali bez świątyni, natomiast obu kościołom nadano status pomników architektury. Parafia w Brzostowicy Wielkiej odrodziła się dopiero w 1989 r. †

Dekanat Brzostowica Wielka

W XVIII-XIX w. osada Brzostowica Mała była majątkiem Jundziłów, potem Sołtanów. Kościół został założony przez fundację prywatną w 1550 r. Według danych, w 1752 r. w Brzostowicy Małej był drewniany kościół pw. św. Antoniego Padewskiego. Jego wnętrze ozdabiały 4 ołtarze. W 1784 r. w Brzostowicy Małej pobudowano kaplicę.
    Kościół z otynkowanej cegły w stylu klasycyzmu został założony 30 września 1851 r. (świadczy o tym kamień węgielny w ścianie ołtarzowej) na wysokim wzgórzu w centrum wsi. Fundatorem świątyni był posiadacz majątku, A. Wołkowyski (wiarygodny autor projektu – grodzieński komornik Malewicz). Przed 1863 r. ukończono budowę świątyni, jednak nabożeństwa katolickie odprawiano tu niedługo. 20 maja do wsi wkroczyli powstańcy. Za ich przyjęcie władze carskie zamknęły kościół. W 1868 r. świątynia była używana jako cerkiew prawosławna. Podczas przebudowy dekoracji fasady, uwieńczenie wieży-dzwonnicy i wnętrze zostały zmienione na retrospektywny-ruski styl. Miejscowym katolikom pozostała tylko kaplica, którą dołączono do parafii w Krynkach (obecna Polska).†