Parafii i świątynie

Dekanat Nowogródek

Do 1908 r. wioska nosiła tę samą nazwę, co i dzisiaj – Brzozówka albo Brzozówka Huta, nastepnie do 1944 r. – nazywała się Niemen, zaś po II wojnie światowej powrócono od pierwotnej nazwy – Brzozówka. Od roku 1968 jest miasteczkiem należącym do rejonu lidzkiego.
    Kaplica katolicka została tu wybudowana w 1924 r. Są dane o Hucie wojewody nowogródzkiego Niesiołowskiego, mówiące, że w 1784 roku została wybudowana kaplica. Oddzielna parafia została założona tu w 1928 roku na mocy dekretu, podpisanego przez biskupa wileńskiego Romualda Jałbrzykowskiego, z dn. 29 lutego. Kościół, który zastąpił kapliczkę, zaczęto wznosić z drewna w stylu polskiego międzywojennego neobaroku ze środków pracowników huty szkła i jej właściciela – pana Stolle w roku 1931 we wschodniej części wsi. Konsekrowano świątynię w 1932 r. pod wezwaniem Zesłania Ducha Świętego.
    Świątynia była jednowieżowa, duża z wysokim dwuspadowym dachem, krytym gontem, nad ołtarzem - czterospadowym. Wejście stanowiła czworoboczna trójkondygnacyjna wieża-dzwonnica pod wysokim gontowym dachem namiotowym. †

Dekanat Nowogródek

Korelicze znane są od roku 1395. Od wieku XV wchodzą w skład powiatu nowogródzkiego, województwa nowogródzkiego Wielkiego Księstwa Litewskiego, były własnością książęcą. Następnie, w XVI w. należały do rodów Czartoryskich, o później Radziwiłłów. Od 1594 r. wspomina się je jako miasteczko. Po rozbiorach Rzeczypospolitej Polskiej od 1795 r. znalazły się w składzie Imperium Rosyjskiego. Po odzyskaniu w 1918 r. przez Polskę niepodległości są centrum gminy. W roku 1940 stają się miastem rejonowym ówczesnego obwodu baranowickiego, zaś od 1954 r. – centrum rejonowe obwodu grodzieńskiego. Informacji o korelickich świątyniach katolickich sprzed 1920 roku w archiwach na razie nie znaleziono. †

Dekanat Nowogródek

W 1741 r. Kazimierz Niesiełowski, kasztelan smoleński, założył altarię przy kościele w Horodziszczy (dziś rejon baranowicki), którą opiekowała się misja jezuitów Kolegium Nowogródzkiego. Nie później niż w latach 60. XVIII w. za zgodą biskupa wileńskiego Ignacego Masalskiego altaria została przeniesiona do worończańskiego kościoła.
    Drewniany kościół w Worończy, początkowo poświęcony pod wezwaniem Trójcy Najświętszej, został ufundowany przez Poniatowskich, w 1766 r. wspomniany jako już działający. Była to dwuwieżowa, pobudowana częściowo z drewna, częściowo z cegły świątynia na planie krzyża. Jej wnętrze zdobiło siedem ołtarzy – ołtarz główny z obrazem Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia w pozłoconych srebrnych koronach (dokoła 4 wota), ołtarze św. Tadeusza i św. Józefa w sali modlitewnej i jeszcze po dwa ołtarze w każdej bocznej kaplicy. Nabożeństwa po dawnemu odprawiali tu jezuici, dla których został pobudowany dom misyjny. †

Dekanat Nowogródek

Pierwsza wzmianka, dotycząca miasteczka Mir, pochodzi z roku 1395. Książę Zygmunt, już jako wielki książę, przekazał Mir wileńskiemu kasztelanowi Sieńce Giedygoldowiczowi. Od roku 1434 dobra mirskie stały się posiadłością rodu Illiniczów, którzy zbudowali w Mirze późnogotycki zamek obronny, należący do największych i najbardziej okazałych tego typu budowli na dzisiejszej Białorusi. Drogą rodzinnych koligacji od roku1568 Mir trafił w ręce Radziwiłłów i w ich rękach pozostawał prawie trzysta lat, stając się jednym z klejnotów w koronie nieświeskiej ordynacji. W 1579 r. uzyskał częściowo prawa miejskie.
    W 1550 r. kościół wspominano jako czynną świątynię, jednak z tego samego okresu pochodzą wspomnienia o altariach, dlatego być może w poł. XVI w. kościoła tu jeszcze jednak nie było, altaria zaś były w kaplicy zamkowej. †