Gieraniony
Паводле архіва Гродзенскай дыяцэзіі
19 kwietnia 2015
|
Dekanat Iwje
W źródłach pisemnych miejscowość wspomina się na początku XV w. (chociaż przy wjeździe jest umieszczony pamiętny znak z datą 1287 r.) jako Gieraniony Murowane lub Gasztołdowe, w odróżnieniu od Gieranion Maniwidowych (teraz w. Sobotniki) i Gieranion Starych (teraz w. Zygmunciszki). Była własnością wielkiego księcia, później – Gasztołdów, Paców. Od 1520 r. – miasteczko powiatu oszmiańskiego, od XVІ w. – centrum starostwa, gdzie starostami byli Giedrojcowie, Sapiehy, Mniszki, Sołohubowie, Braniccy. Za czasów króla Augusta ІІІ, ok. połowy wieku XVІІІ, miejscowość otrzymała prawo magdeburskie, od 1792 r. miała własny herb – na zielonym tle serce przecięte mieczem. Do ХІХ w. parafia gieranionska wchodziła w skład dekanatu raduńskiego, później – wiszniewskiego, w 1921 r. weszła w skład nowo utworzonego dekanatu Bieniakonie, a od 1991 r. znajduje się w dekanacie iwiejskim.
Kościół św. Mikołaja Biskupa został tu założony w 1411 r. na środki wielkiego księcia WKL Zygmunta Kiejstutowicza, któremu w tamtych czasach należały Gieraniony. On zbudował kościół w 1458 r. Pierwotnie świątynia była drewniana, znajdowała się w południowo-zachodniej części wsi obok zamku. Po zniszczeniu świątyni w pożarze kanclerz WKL i wojewoda wileński Olbracht Gasztołd w 1519 r. zbudował kościół murowany i ufundował przy nim altarię.
W 1540 r. już Wojciech Gasztołd otrzymał w Rzymie dla kościoła gieranionskiego status infułackiego, infułatem gieranionskim został ks. Stefan hrabia Talbrzykowski, prałat wileński. W owych czasach parafia gieranionska była jedną z najbogatszych w diecezji, a w dekanacie – bogatszą od Iwia i Trabów. †
Kościół św. Mikołaja Biskupa został tu założony w 1411 r. na środki wielkiego księcia WKL Zygmunta Kiejstutowicza, któremu w tamtych czasach należały Gieraniony. On zbudował kościół w 1458 r. Pierwotnie świątynia była drewniana, znajdowała się w południowo-zachodniej części wsi obok zamku. Po zniszczeniu świątyni w pożarze kanclerz WKL i wojewoda wileński Olbracht Gasztołd w 1519 r. zbudował kościół murowany i ufundował przy nim altarię.
W 1540 r. już Wojciech Gasztołd otrzymał w Rzymie dla kościoła gieranionskiego status infułackiego, infułatem gieranionskim został ks. Stefan hrabia Talbrzykowski, prałat wileński. W owych czasach parafia gieranionska była jedną z najbogatszych w diecezji, a w dekanacie – bogatszą od Iwia i Trabów. †