Парафіі і святыні

Дэканат Ліда

Паселішча Першамайскі паўстала каля вёскі Няцеч зусім нядаўна – у 1959 годзе як рабочы пасёлак пры торфапрадпрыемстве. Мясцовая парафія заснавана 20 верасня 2001 года, а касцёл пачаў будавацца ў красавіку 2002 года. Праз два гады 4 сакавіка ён быў асвечаны пад тытулам св. Казіміра. Праект святыні быў распрацаваны ў арцыбіскупскім праектна-будаўнічым бюро ў Баранавічах (Пінская дыяцэзія), а рэалізаваны намаганнямі парафіян з дапамогай нямецкага каталіцкага фонду “Рэнавабіс”. †

Дэканат Ліда

Гэта адна з самых старэйшых рымска-каталіцкіх парафій дэканата. Тут, у вялікакняскім уладанні (калісьці староства з замкам), парафіяльны касцёл пад тытулам св. Юрыя Пакутніка (Пераможцы) быў заснаваны ў 1486 г. каралём Казімірам Ягелончыкам. Новы будынак касцёла збудаваны ў 1505 г.
 
  У 1553 г. Мікалай Радзівіл Руды, гетман ВКЛ і тагачасны дзяржаўца Беліцы, зрабіў са святыні кальвінскі збор, але да сярэдзіны XVII ст. парафія адрадзілася. З таго часу і да 1832 г. пры касцёле дзейнічала фундаваная Сапегамі рэзідэнцыя дамініканцаў ад кляштара ў Ельні, а таксама парафіяльная школа.
 
  У 1787 г. на сродкі генерала польскіх войскаў Ігнація Мараўскага ў беліцкай рэзідэнцыі быў узведзены новы драўляны касцёл, які з дазволу віленскага біскупа Ігнацыя Якуба Масальскага ў тым жа годзе асвяціў дамініканец кс. Францішак Кантоўскі. Гэта была велічная дзвюхвежавая трохнававая святыня з трансептам у стылі барока, вальмы двухсхільнага гонтавага даху над прэзбітэрыем завяршала сігнатурка. Інтэр’ер упрыгожвалі пяць алтароў: галоўны з абразом Пана Езуса, бакавыя – Маці Божай Ружанцовай, св. Вінцэнта з Ферары, св. Тэклі, св. Антонія. Побач з касцёлам стаяла трох’ярусная чацверыковая драўляная званіца. Касцёльны комплекс быў абнесены драўляным плотам. Злева ад уваходу на ўчастак, перад могілкамі, стаяў сонечны гадзіннік. Калятарамі касцёла па-ранейшаму лічыліся магнаты Радзівілы, аб чым у касцёле захоўваўся дакумент ад 14 чэрвеня 1696 г. †

Дэканат Ліда

Касцёл пад тытулам св. Міхала Арханёла быў заснаваны тут у 1609 г. па фундацыі віцебскага вая-воды Яна Завішы пасля яго навяртання з кальвінізму. Драўляную святыню пабудавалі на маляўнічым пагорку на левым беразе ракі Дзітвы. З часам вакол касцёла ўтварыліся могілкі. Апошні драўляны касцёл быў пабудаваны ў 1703 г. у стылі барока на сродкі шляхціча Шэмета, дзедзіца Дзітвы. Уваход на касцёльны ўчастак, абнесены бутавай агароджай, пазначала трохпралётная каменная брама, над якой узвышалася драўляная двух’ярусная чацверыковая вежа-званіца.
 
  Драўляныя храмы змянялі адзін аднаго да 1902 г., калі вернікі на чале са сваім пробашчам кс. Казімірам Сталеўскім вырашылі пабудаваць на свае сродкі каменны касцёл. Будаўніцтва пачалося ў наступным 1903 г. і скончылася ў 1907 г. У 1908 г. касцёл быў асвечаны пад гістарычным тытулам св. Міхала Арханёла. Новая святыня ў эклектычным стылі, дзе рысы неараманікі спалучаюцца з рысамі неаготыкі і мадэрну, узнесла стромкія вежы над маляўнічым наваколлем. Касцёл пабудаваны з жоўтай вонкавай цэглы. Гэта дзвюхвежавая трохнававая базіліка з трансептам і пяціграннай апсідай, да якой прымыкае складаная сістэма аб’ёмаў сакрыстый. Галоўны фасад пад трохвугольным франтонам фланкаваны чатырох’яруснымі тэлескапічнымі вежамі-званіцамі, увенчанымі гранёнымі спічакамі з люкарнамі. Крылы трансепта і апсіда паніжаны да ўзроўню бакавых наў, усе аб’ёмы накрыты двухcхільнымі (над апсідай і сакрыстыямі з вальмамі) бляшанымі дахамі. Над алтарным франтонам узведзена стромкая сігнатурка. †

Дэканат Ліда

Адна з найстарэйшых парафій Лідскага дэканата. Увогуле, шэраг даследчыкаў звязвае гісторыю вёскі з летапісным горадам Вевярэскам. Касцёл быў заснаваны тут у 1413 г. па фундацыі Міхала Галгіновіча і першапачаткова асвечаны пад тытулам Найсвяцейшай Тройцы (гэта першае гістарычнае ўзгадванне вёскі ў пісьмовых крыніцах). У 1500 г. тут вядомыя ўжо дзве парафіі – у Вялікай (Старой) і Малой Вавёрках. Пасля Галгіновічаў вёскай уладарыў Мікалай Юндзіловіч, з 1522 г. – Косцевічы, потым Галеўскія. У 1570 г. Вавёрка атрымала статус мястэчка Лідскага павета. У сярэдзіне XVІ ст. пры касцёле ў Вялікай Вавёрцы дзейнічалі тры альтарыі. Пры гэтым парафія ў Вялікай Вавёрцы лічылася адной з самых багатых у Віленскай дыяцэзіі, а парафія ў Малой – “убогай”. У 1568 г. парафія была пераведзена ў кальвінізм, але з 1648 г., дзякуючы езуітам, якія заснавалі тут сваю місію, зноў стала каталіцкай. Адроджаная святыня была пераасвечана пад тытулам св. Фрашцішкі. З гэтага часу ў гістарычных дакументах знікаюць звесткі аб парафіі ў Малой Вавёрцы. І мястэчка, і касцёл былі знішчаны падчас вайны 1654 – 1667 гг. з Масковіяй.†