Парафіі і святыні

Дэканат Гродна-Захад

С вятыня ў Капцёўцы паўстала толькі ў ХХ стагоддзі. Да гэтага часу св. Імшы на пляцы ў Капцёўцы часам цэлебраваў ксёндз, які прыязджаў з Гродна.
    30 студзеня 1936 г. на сходзе жыхароў гміны Горніца было вырашана распачаць будаўніцтва касцёла ў Капцёўцы. 26 красавіка 1936 г. віленскі мітрапаліт кс. арцыбіскуп Рамуальд Ялбжыкоўскі асвяціў пляц пад будаўніцтва касцёла, а 5 ліпеня афіцыйна ўтварыў новую рымска-каталіцкую парафію ў Капцёўцы. Пробашчам быў прызначаны кс. Ян Храбоншч. У гэтым жа годзе былі заснаваны могілкі.
    Неўзабаве надышоў трагічны верасень 1939 г. Плябанія была ўжо гатова, стаялі касцёльныя муры, трэба было накрыць іх дахам. Працы былі спынены, бо на тэрыторыю Гродзеншчыны ўвайшла Чырвоная Армія. Ваенная завіруха не дазволіла кс. Храбоншчу вярнуцца ў Капцёўку. Новую плябанію забралі пад амбулаторыю.
    У 1939 – 1941 гг. прабоства ў Капцёўцы прыняў кс. Ізыдор Слычка. Вядома, што ён хаваўся і жыў у прыватных дамах. У 1941 г. пробашчам у Капцёўцы стаў кс. Вінцэнт Барсук. 22 жніўня 1945 г. кс. Барсук цэлебраваў апошнюю св. Імшу. У найбліжэйшы тыдзень яго арыштавалі і вывезлі з Капцёўкі. Падчас Другой сусветнай вайны касцёл дзейнічаў патаемна. †

Дэканат Гродна-Захад

У 1522 г. маршалак ВКЛ Ян Давойна ўфундаваў у Індуры першы драўляны касцёл пад тытулам Найсвяцейшай Тройцы, а ў 1546 г. ізноў ахвяраваў сродкі на аднаўленне і забеспячэнне святыні. Праз амаль тры стагоддзі ў 1815 г. пробашч кс. Радзевіч разам з парафіянамі пабудаваў у цэнтры вёскі новы мураваны касцёл, які замяніў драўляную святыню. У 1854 г. святыню пад гістарычным тытулам Найсвяцейшай Тройцы ўрачыста кансэкраваў віленскі біскуп Жыліньскі.
    У пачатку ХХ ст. намаганнямі кс. Напалеона Сабалеўскага і парафіянаў касцёл быў значна рэканструяваны ў эклектычным стылі з рысамі неабарока і неакласіцызму паводле праекта гродзенскага губернскага архітэктара У. А. Срокі. Да ўсходняй (алтарнай) сцяны быў дабудаваны магутны трансепт з невялікай паўкруглай апсідай, фланкаванай дзвюма невялікімі сакрыстыямі. Да паўднёвага боку галоўнага фасада была дабудавана неабарочная капліца (цяпер выкарыстоўваецца як сховішча), да паўночнага – трох’ярусная, чацверыковая і таксама неабарочная вежа-званіца пад фігурным купалам. Галоўны фасад пазначаны магутным 4-калонным дарычным порцікам з высокім атыкам і вялікім арачным праёмам над акном хораў, у аркавых нішах фасада ўсталяваны драўляныя фігуры святых. †

Дэканат Гродна-Захад

Пачаткі парафіі звязаны з датай 2 лютага 1626 г. У гэты дзень літоўскі надворны маршалак Кшыштаф Весялоўскі, які распараджаўся сталовай эканоміяй на Гродзеншчыне, выдаў фундацыйны дакумент на будаўніцтва ў Квасоўцы парафіяльнага касцёла Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Панны Марыі.
    Да парафіі, апрача фары ў Квасоўцы, належаў на працягу пэўнага часу філіяльны касцёл у мясцовасці Панямунь над Нёманам. У 1717 г. яго ўфундаваў чарнігаўскі падчашы Юзаф Грудэцкі. Гэта была невялікая драўляная святыня Унебаўшэсця Пана. Панямунскі філіял існаваў да моманту яго скасавання ў 1868 г.
    З 1705 г. на тэрыторыі парафіі ў мясцовасці Свіслач існаваў кляштар францішканаў. Ён паўстаў дзякуючы фундацыі Іаанны Алены Тарловай з Агінскіх. Тут жыло некалькі ксяндзоў і манахаў. Кляштар меў свой касцёл св. Пятра і Паўла. Як многія іншыя падобныя ўстановы, ён быў ліквідаваны царскім самадзяржаўем пасля паражэння лістападаўскага паўстання ў 1832 г. Дабрачынным парафіяльным інстытутам быў т. зв. шпіталь, які выконваў ролю прытулку для бедных і бяздомных старых, якія, жывучы тут, выконвалі розныя паслугі пры касцёле. У будынку шпіталя адбывалася таксама вучоба мясцовых сялянскіх дзяцей. Пра фундатара гэтага інстытута звестак няма. †

У сувязі з мінулым святам св. Казіміра, Заступніка нашай дыяцэзіі, я хачу расказаць пра двух ксяндзоў, якія калісьці працавалі ў парафіі Найсвяцейшай Тройцы ў Індуры.

Людзі старэйшага пакалення памятаюць, як моцна быў пераследаваны Касцёл на Гродзеншчыне. Святыні зачынялі, разбуралі. Ганенні закранулі таксама ксяндзоў. Многія з іх прайшлі праз лагеры. Але святары не ўсумніліся, мелі велізарную веру, былі адданы Богу і людзям і гатовы да кожнай ахвяры. Дзякуючы іхняй працы і намаганням, на нашых землях захавалася вера. Гэта ксяндзы: Алаізій Тамковіч, Юзаф Кавальчык, Пётр Барташэвіч і Казімір Радзішэўскі. Пасля вяртання з лагераў яны цалкам прысвяцілі сябе службе Богу і людзям, не шкадавалі сіл, былі гатовыя прыйсці на дапамогу кожнаму. Яны выконвалі абавязкі не толькі ў сваёй парафіі. Калі была патрэба, то у кожную пару дня і ночы яны спяшаліся ў іншыя парафіі. Напрыклад, ксёндз Пётр Барташэвіч з Адэльска умеў працаваць з моладдзю. Ён арганізаваў музычныя і спартыўныя гурткі, дзякуючы яго намаганням паўстала бібліятэка. Плябанія была месцам сустрэчы моладзі, своеасаблівым культурным цэнтрам. Праца з моладдзю прыносіла прыгожы плён. А які з яго быў казнадзей! Ён умеў расчуліць людскія сэрцы да слёз. Гэта менавіта ён патаемна падрыхтаваў да святарства некалькі маладых кандыдатаў, між іншым кс. Антонія Ханько. Ксёндз Алаізій Тамковіч, якога забралі ў лагер з Індуры, выконваючы святарскія паслугі ў Макараўцах, калісьці сказаў мне: “Вучыся, хлопча, прыйдуць часы, калі ты будзеш нам патрэбны”. Яго словы, натхнёныя верай, збыліся. †