3 grudnia Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych

Nie jest tajemnicą, że osoby ograniczone fizycznie lub umysłowo nie mają w życiu lekko. Mogą doświadczać pewnych utrudnień w czasie przemieszczania się, komunikacji. Nawet tak zwyczajna sprawa jak wybór ubrania nieraz staje się problemem.

Szukając komfortu
    – Nie jest łatwo dopasować ubranie, by było wygodne. Już nie wspominam o tym, by wyglądało to ładnie – tłumaczy Oksana Jakucewicz, która od 13 lat porusza się na wózku. – Spodnie z tyłu się zakasują, marynarka usztywnia ruchy.
    A codzienne chodzenie w dresach może zbrzydnąć: każdy bez wyjątku chce wyglądać ładnie. Jestem kobietą, więc tym bardziej zależy mi, by się ubierać atrakcyjnie. To kryterium, oczywiście, znajduje się nie na pierwszym miejscu, ale też nie na ostatnim. †

Oksana opowiada, że szukała wygodnego dla siebie stroju nawet w sklepie dla kobiet w ciąży. Znalazła tam spodnie z wysokim stanem, jednak i tak musiała je przerabiać, by otrzymać mniej więcej odpowiednią rzecz. Czasami kobieta nabywa dwie pary jeansów i je „łączy”. Musi samodzielnie dopasowywać ubranie, gdyż nie wie, gdzie można kupić coś rzeczywiście wygodne.
    – Na Białorusi odzieży dla osób niepełnosprawnych się nie produkuje – zauważa Walentyna Aponowicz, koordynator projektu szycia ubrania adaptacyjnego „Koska”. – W Polsce i w Rosji też nie. Innymi słowy, u sąsiedzi tego nie znajdziemy. Dlatego postanowiliśmy założyć przedsiębiorstwo, które będzie produkowało odzież dla osób niepełnosprawnych. Rozpoczęcie jego działalności w Grodnie planujemy na 2019 rok.
    Walentyna opowiada, że w listopadzie ubiegłego roku jej zespół otrzymał na konkursie startupów społecznych SAP UP w Mińsku Grand Prix. W ten sposób projekt szycia odzieży adaptacyjnej dostał środki na realizację.
    – Posiadamy pewną kwotę pieniężną, na kupno tkanin – tłumaczy Walentyna. – Być może zostanie trochę na sprzęt do przedsiębiorstwa, wynajem lokalu.
    Członkowie zespołu już odbyli kurs o przedsiębiorczości społecznej i są gotowi wziąć się do pracy.
    – Zainspirował nas ten pomysł, ponieważ jesteśmy świadomi: dopasowywanie ubrania jest trudną sprawą. Łatwiej jest sporządzić coś nowego, uwzględniając wszelkie zapotrzebowanie, niż przerabiać to, co już jest – podkreśla Walentyna.
   
    Z uwagą do zapotrzebowań
    – Trzeba przemyśleć każdy szczegół – zauważa koordynator projektu.
    – Duże znaczenie ma dobranie tkanin naturalnych, by ciało mogło oddychać. Jest to szczególnie ważne dla chorych leżących. Jeśli nie wziąć pod uwagę ten aspekt, u osoby mogą się pojawić odleżyny. Ubranie powinno być wygodne podczas zakładania i zdejmowania. Jest to istotne zarówno dla chorego, jak i osoby, która się nim opiekuje. Bardzo często osobom niepełnosprawnym stawia się cewnik lub kroplówkę, dlatego też ubranie powinno się łatwo rozpinać w potrzebnym miejscu. Niektórzy mają kłopot nawet z odpięciem guzika. Dla nich wymyśliliśmy magnesowe nity wyglądające jak guziki.
    – Dla osób poruszających się na wózku trzeba stworzyć takie spodnie, by z tyłu nie było żadnych kieszeni, zapięć, by nic nie przeszkadzało – dodaje Olga Tomczyk, projektant ubrań. – Na kolanach powinny się znaleźć dodatkowe szwy, by wygodniej było siedzieć, a także by materiał w tym miejscu się nie wydłużał. Do bardziej komfortowego zdejmowania spodni wymyśliliśmy specjalne suwaki z obu stron.
    – Chciałabym też zwrócić uwagę na to, że ponieważ jeżdżę na wózku, szybko mi się brudzą rękawy – dzieli się Oksana. – Jest to szczególnie dokuczliwe w deszczową pogodę. Rozwiązanie widzę w tym, by rękawy kurtki były na przykład gumowane lub odpinane, by można je było, gdy zajdzie potrzeba, uprać czy wyczyścić.
    – W przyszłości będziemy brali pod uwagę każde życzenie – mówi Walentyna. Wiadomo, nie możemy znać wszystkich szczegółów, jednak osoby niepełnosprawne mogą nam podpowiedzieć, pokierować. Nie znając celowego odbiorcy, nie będziemy w stanie stworzyć rzeczywiście adaptacyjnej odzieży.
   
    Koordynator projektu podkreśla, że zespół posiada już doświadczenie w tej branży. Pierwsza eksperymentalna kolekcja odzieży adaptacyjnej „Swiatajannik” ukazała się jeszcze przed powstaniem projektu „Koska” w 2015 roku. Zostało uszytych 15 strojów dla dzieci, znajdujących się pod opieką grodzieńskiego hospicjum dla dzieci, oraz ich matek.
    Walentyna się przyznaje, że niektóre niuanse są odkrywane właśnie w trakcie szycia. Człowiekowi może się wszystko podobać, niektóre szczegóły zauważa dopiero potem. Często ludzie się wstydzą mówić o swoich problemach, prosić o konkretne rzeczy.
    – A może ktoś nawet nie wie, że może być inaczej? – pytam.
    – Być może… – godzi się Walentyna.
    – Mam tabelę rozmiarów, według których szyje fabryka – opowiada projektant. – I mogę stwierdzić, że nie spotkałam żadnego człowieka, któremu by odpowiadała idealnie. A osoby niepełnosprawne tym bardziej wymagają indywidualnego podejścia.
    – Na przedsiębiorstwie zakładamy warsztat – dodaje Walentyna. – Jeśli człowiek będzie potrzebował, by coś dostosować do siebie, tam bezpłatnie to uczynimy. Pragniemy tak to wszystko zrobić, by od razu na miejscu istniała możliwość dopasowania gotowego wyrobu do konkretnej osoby.
   
    Na przyszłość
    – Jednym z naszych podstawowych zadań jest zatrudnianie do przedsiębiorstwa osób niepełnosprawnych – mówi koordynator projektu.
    – A zawód i doświadczenie w pracy? – pytam.
    – Nie są konieczne – zaznacza Olga. – Szycia na maszynie potrafi się nauczyć każdy człowiek, który ma cierpliwość. Jeśli nie jest przygotowany do tej pracy, możemy go nauczyć pewnych zabiegów. Proces szycia dzieli się na kilka etapów. Tak więc ktoś będzie szył kołnierz, ktoś rękaw... Wspaniale, jeśli osoba pragnie się rozwijać. Możemy nauczyć chętnych jeszcze czegoś innego.
    – Dochód od naszego przedsiębiorstwa pragniemy przekazywać do grodzieńskiego hospicjum dla dzieci, na przykład na kupno wyposażenia medycznego i leków. Właśnie tam się wszystko zaczęło! Dyrektor hospicjum Olga Wieliczko jest naszym natchnieniem. To ona wymyśliła, by stworzyć ubranie dla osób niepełnosprawnych, gdy w 2015 roku przyszłam do hospicjum jako wolontariusz – dzieli się Walentyna. – Nasz projekt szycia odzieży adaptacyjnej nosi nazwę „Koska” („Przecinek”). Chodzi nam o to, że nie jest jednorazowy: po realizacji nie stawiamy kropki, tylko przecinek. W przyszłości planujemy stworzyć wiele ubrań dla osób niepełnosprawnych.