Prywatne muzeum Historii Miasta i Bytu Janusza Parulisa jest jednym z najciekawszych i bodajże najbardziej oryginalne w Grodnie. Znajduje się tam kilkadziesiąt tysięcy różnorodnych eksponatów: stare dokumenty, gazety i książki, meble, zdjęcia, wyroby ze szkła i porcelany, instrumenty muzyczne, ubrania, zabawki, przedmioty codziennego użytku, aparaty fotograficzne, a nawet fragmenty murów, cegły i kafle. Kolekcjoner stworzył muzeum, by jego goście mogli wczuć się w atmosferę dawnych lat dzięki bogatej kolekcji zabytkowych przedmiotów, stanowiących fragment historii miasta nad Niemnem. Są też wśród nich eksponaty o tematyce religijnej. Odwiedźmy więc to unikalne miejsce i przyjrzyjmy się sakralnym skarbom.

Unikatowe wydania Pisma Świętego
    W zbiorach muzeum znajduje się kilka wydań Biblii: po łacinie, w języku polskim, białoruskim, angielskim, a także egzemplarz napisany cyrylicą. Na szczególną uwagę zasługują dwie księgi. Pierwsza z nich to Biblia z ilustracjami Gustava Doré wydana po polsku (w przekładzie ks. Jakuba Wujka) w 1874 roku. †

Na stronach Starego i Nowego Testamentu możemy zobaczyć wielkich mężów wiary: praojców, proroków i apostołów, doniosłe wydarzenia z historii starożytnego Izraela i początek „nowych czasów” – Boży plan zbawienia rodzaju ludzkiego przez Syna Bożego. Czarno-białe rysunki są utrzymane w romantycznym nastroju fantastyki, grozy, a jednocześnie groteski. Wszystkie sceny są bardzo dynamiczne. Nawet te, z pozoru statyczne, pełne są ekspresji i niepokoju. Druga księga, której nie można ominąć, to ilustrowane „Pismo Święte wydane w 1925 roku w Poznaniu. Dzięki obrazom, na których zostały odzwierciedlone najważniejsze historie biblijne, nawet niedouczony człowiek zrozumie sens przekazywanej historii. Ta wyjątkowa księga zawiera również wkładkę „Kronika rodzinna”, gdzie można wpisywać dedykacje oraz ważne informacje, np. życzenia z jakiejś okazji, imiona członków rodziny, daty ich urodzin, chrztu, I Komunii św., bierzmowania.
   
    Obrazy i figury sakralne
    W muzeum Janusza Parulisa jest ich naprawdę sporo. Większość przedstawia epizody ze Starego i Nowego Testamentu, z życia Najświętszej Maryi Panny, wizerunki świętych i błogosławionych oraz wydarzenia z historii i życia Kościoła. Wyróżniają się wśród nich obrazy Matki Bożej Ostrobramskiej oraz Matki Bożej Częstochowskiej – prace wykonane przez miejscowych rzemieślników, a także czarno-białe obrazy, wytłoczone na tkaninie, przedstawiające Pana Jezusa, św. Teresę i św. Stanisława Kostkę.
    Przyciągają uwagę również popiersie Chrystusa oraz figura Jezusa Zmartwychwstałego. Ostatnia została przywieziona spod Słonimia. Jak opowiedział Janusz Parulis, natrafił na nią kuzyn jego żony, gdy nieopodal miasta remontował drogę kolejową. Stało tam kilka opuszczonych domków. Na strychu jednego z nich znalazł worek, a w środku starą rzeźbę, którą prawdopodobnie wykorzystywano podczas procesji rezurekcyjnych.
   
    Modlitewniki i książeczka ”Żywy Różaniec”
    Te przedmioty są cenne nie tylko ze względu na swój „wiek”, lecz także z powodu tego, że zachowują historię rodzinną. Stare modlitewniki zawierają wszystkie najważniejsze modlitwy oraz skrócony katechizm. Jeden z nich, wydany w języku francuskim, niegdyś należał do ojca kolekcjonera.
    „Żywy Różaniec” to pamiątka po babci, Emilii Parulis. Na pierwszej stronie tej książeczki, wydanej w 1935 roku, jest umieszczona karta wpisowa członka Koła Żywego Różańca. Zawiera dane osobowe, nazwę parafii oraz numer Róży. Na kolejnych stronach znajdują się spis obowiązków członków Żywego Różańca, daty odpustów oraz warunki, pod którymi mogą ich dostąpić uczestnicy wspólnoty.
   
    Eksponaty upamiętniające papieża Polaka
    Janusz Parulis zafascynował się osobą św. Jana Pawła II jeszcze za czasów jego pontyfikatu, gdyż widział w nim wzór człowieka szlachetnego, mądrego, otwartego na innych, cieszącego się autorytetem i szacunkiem. Wśród rzeczy, które odzwierciedlają niezwykłą misję i posługę Ojca Świętego Jana Pawła II, upowszechniają wiedzę na temat jego życia i nauczania, są rozmaite książki, pocztówki, modlitewniki, kalendarze, karty telefoniczne z wizerunkiem papieża, pudełka na różaniec, medale i monety wydane z okazji jego pontyfikatu. W przypadające jubileusze ważnych wydarzeń z życia świętego kolekcjoner stara się prezentować te przedmioty jako osobną ekspozycję.
   
    Krzyże działaczy ”Solidarności”
    Te drewniane symbole wiary upamiętniają polskich działaczy opozycji niepodległościowej. Na nich są ręcznie napisane słowa bł. ks. Jerzego Popiełuszki.
   
    Gobelin ”Ostatnia Wieczerza”
    Jego unikatowość polega na tym, że został wykonany jako lustrzane odbicie i dopasowany tak, by można go było umieścić w kącie pokoju. Ma około 200 lat, niegdyś znajdował się w kościele w Wołkowysku. Podczas prac remontowych drużyna budownicza paliła stare rzeczy, wśród których znaleziono ten gobelin. Janusz Parulis w tamtym czasie również pracował przy odnowieniu świątyni, więc udało mu się uratować płótno.
   

W odróżnieniu od większości muzeów unikalna placówka, stworzona przez Janusza Parulisa, działa „na żądanie”, o każdej porze, a eksponaty można wziąć do ręki.
    Adres muzeum: Grodno, ul. Lermontowa 25; tel.: (8 033) 604-90-08.