Дэканат Масты

На самой справе, гісторыя Мастоў – гэта гісторыя гэтай вёскі. А горад Масты – паселішча, заснаванае толькі ў пачатку ХХ ст.
   Касцёл тут быў заснаваны каралевай Бонай Сфорцай у 1539 г. У сярэдзіне XVI ст. пры ім была адчынена парафіяльная школа. Драўляны касцёл, адноўлены на ахвяраванні караля Рэчы Паспалітай Аўгуста III, у 1710 г. (або ў 1740 г.) быў рэканструяваны дзякуючы намаганням кс. Антонія Валіцкага, тагачаснага пробашча парафіі. Апошняя рэстаўрацыя старажытнага драўлянага касцёла адбылася ў 1923 г.
   У ХIХ ст. у якасці філіяльнага касцёла да Мастоўскай парафіі належаў касцёл у Мікелеўшчыне. Тады агульная колькасць парафіян складала больш за 2600 чалавек. У 1906 г. тут працавалі нехабітаваныя манаскія сёстры з супольнасці Сясцёр Служак Беззаганнага Зачацця НПМ. Яны праводзілі катэхізацыю, апекаваліся касцёлам, дапамагалі хворым. Перад Другой сусветнай вайной колькасць парафіян складала прыкладна 2400 чалавек.
   Новы касцёл з чырвонай вонкавай цэглы з рысамі неабарочнага стылю пачалі будаваць тут паводле праекта архітэктара Бабкова (галоўны інжынер – Проніч, інжынер – Станкевіч К. А.) на месцы старога драўлянага касцёла, які згарэў у 1980-я гг. Вуглавы камень быў урачыста асвечаны 26 мая 1990 г. арцыбіскупам Франчэска Коласуона, Апостальскім нунцыем у СССР. Будаўніцтва скончылася ў 1992 г., а ў 1993 г. святыня была асвечана пад тытулам св. Яна Хрысціцеля. †

Гэта аднавежавая трохнававая велічная базіліка. Галоўны фасад завершаны двух’яруснай (васьмярык на чацверыку) вежай пад высокім шатровым купалам (новы шацёр быў усталяваны ў лістападзе 2004 г.), але функцыю званіцы выконвае не яна, а металічная канструкцыя, усталяваная побач з касцёлам.
   Малітоўную залу, падзеленую трыма парамі круглых калон на тры навы (цэнтральная вышэйшая за бакавыя) і перакрытую плоскім бетонным перакрыццем, упрыгожваюць галоўны алтар (тытульны алтар св. Яна Хрысціцеля) і бакавыя алтарныя кампазіцыі. У 2008 г. быў пабудаваны новы галоўны алтар па ўзоры алтара са старога касцёла. А на дадзены момант у касцёле працягваюцца працы па аднаўленні бакавых алтароў: стыгматаў св. Францішка і Маці Божай Міласэрнасці.
   На старых парафіяльных могілках захавалася капліца, пабудаваная ў стылі класіцызму ў сярэдзіне ХIХ ст. Апошні раз ёй карысталіся ў 1980-я гг., калі згарэў старажытны касцёл. Капліца ўяўляе з сябе адносна невялікі цагляны і атынкаваны прамавугольны ў плане аб’ём з паўкруглай алтарнай часткай. Галоўны фасад дэкараваны пілястрамі і завершаны чацверыковай драўлянай вежачкай. Інтэр’ер перакрыты плоскай падшыўной столлю, алтар капліцы вырашаны дзвюхкалоннай структурай вакол нішы для абраза. Побач з капліцай знаходзяцца надмагіллі роду Лавіцкіх.