У хрысціянстве доўгі час ніхто не сумняваўся ў слушнасці ўшанавання Марыі як Найсвяцейшай Маці і Заступніцы. Толькі ў V ст. прадстаўнікі нестарыянства паставілі пад сумнеў тытулы “Багародзіца” і “Маці Божая” (пазней гэта было прызнана Касцёлам як ерась – заўв. рэд.). Паводле іх меркавання, Марыя нарадзіла Езуса не як Сына Божага, а толькі як чалавека. Разважанне над гэтым пытаннем у кантэксце даследаванняў прыроды Хрыста (наколькі Ён Бог, а наколькі Чалавек) прывяло да афіцыйнага тлумачэння Паўсюднага эфескага сабору (431 г.), які пацвердзіў слушнасць веры хрысціян у тое, што Езус ва ўсёй паўнаце Бог і Чалавек адначасова, непадзельна, і такім Ён нарадзіўся ад Марыі. У сувязі з гэтым Сабор прызнаў слушнасць традыцыйнага (ужо тады – у IV–V стст.!) тытулу Марыі – “Багародзіца” (параўн.: Дакументы эфескага сабору, № 250-251).
    Калі ў XV–XVI стст. узнік пратэстанцкі рух, яго тагачасныя лідэры выступілі з ідэяй “новага” хрысціянства. Не жадаючы разумець розніцу паміж ушанаваннем і пакланеннем, яны прыраўнялі культ святых (разам з імі і Марыі) да язычніцкага ідалапаклонства. Але асноўнай прычынай гэтага было поўнасцю перавернутае (фактычна адкінутае) разуменне святасці, замененае на вучэнне аб прабачэнні (апраўданні). †

Склад “ма” – самы просты з таго, што можа вымавіць немаўля. І слова “мама” з’явілася, як мяркуюць, з паўтарэння дадзенага склада. Магчыма, гэта было першым словам усяго чалавецтва. Ад яго і да таго падобных “дзіцячых” слоў пачалася ў глыбокай старажытнасці наша мова.
    Мама – галоўны чалавек у жыцці нованароджанага. Яна праводзіць з немаўлём шмат часу, клапоціцца пра яго, выхоўвае. З маленства жанчына апекуецца сваім дзіцём як анёл. Аб гэтым нам распавядае наступная гісторыя…
    За дзень да свайго нараджэння дзіця спытала ў Бога:
    – Кажуць, заўтра мяне адправяць на зямлю. Як жа я, такі малы і безабаронны, буду там жыць?
    Бог адказаў:
    – Я падару анёла, які паклапоціцца пра цябе.
    Дзіця задумалася. Пасля заўважыла:
    – Тут, на нябёсах, я толькі смяюся і спяваю. Гэтага мне дастаткова для шчасця… †

Паважаныя Чытачы, запрашаем Вас прыняць удзел у кастрычніцкай акцыі! Заахвочваем знайсці крышку часу ў дзень на Ружанец, каб пасродкам пацераў сабраць малітоўны букет для Валадаркі неба і зямлі.

У гонар Каралевы Ружанца названа шмат каталіцкіх святынь у Беларусі, у тым ліку і ў Гродзенскай дыяцэзіі: парафіі пад тытулам Маці Божай Ружанцовай існуюць у Лабне (Сапоцкінскі дэканат), Песках (Мастоўскі дэканат), Солах (Смаргонскі дэканат) і Радуні (Радунскі дэканат). У свята Найсвяцейшай Панны Марыі Ружанцовай (7 кастрычніка) мясцовыя вернікі адзначаюць парафіяльны адпуст. †

Да 100-годдзя аб'яўленняў Маці Божай у Фаціме

Фацімскае аб’яўленне і аб’яўленне Божай міласэрнасці маюць шмат супольных рыс. Прыгадваюць, што адзіным ратункам з’яўляецца рэанімацыя веруючага сэрца. Сутнасць абодвух аб’яўленняў – скіраваны да людзей заклік, каб паклапаціліся аб збаўленні сваім і цэлага свету. Бо чалавек, адварочваючыся ад Стварыцеля, набліжаецца да катастрофы, скіроўваючы самога сябе на асуджэнне.

“Скажы збалеламу чалавецтву, няхай прытуліцца да Майго міласэрнага сэрца, а Я напоўню яго спакоем”, – гаворыць Езус с. Фаустыне. “Сэрцы Езуса і Марыі хочуць праз вас аказаць свету веліч міласэрнасці”, – кажа Анёл дзецям з Фацімы. У абодвух пасланнях бачым заклік, каб свет звярнуўся да Бога. Ратунак – у адкрыцці сэрца наноў. І фацімскае пасланне, і “Дзённік” с. Фаустыны – гэта зварот да людзей, каб у Сэрцы Езуса і Сэрцы Марыі адшукалі самы дасканалы ўзор і ў той жа час сілу да абавязковай перамены, да навяртання.
    Як пастушкі, так і манахіня мелі бачанне пекла. Св. Фаустына ў “Дзённіку” запісвае: “Сёння я была ў глыбінях пекла, заведзеная туды Анёлам”, – пасля чаго пералічвае, у чым заключаюцца пякельныя мукі. Усё апісанне заканчвае словамі: “Пішу аб гэтым згодна з Божым наказам, каб ніводная душа не сцвярджала, што пекла няма, альбо што ніхто там не быў і не ведае, як у ім. Я, сястра Фаустына, па Божым загадзе была ў бездані пекла для таго, каб расказваць душам і сведчыць, што пекла існуе”. Яе асабістым адказам на гэтае бачанне было павелічэнне стараннасці: “Калі я апамяталася, не магла супакоіцца ад спалоху, як страшна там пакутуюць душы. Таму яшчэ больш горача малюся аб навяртанні грэшнікаў, пастаянна прашу Божай міласэрнасці для іх”. †

Колькі сябе памятаю, заўсёды ў жыцці мне спадарожнічалі ўспаміны пра дзядулю, расказаныя мамай і бабуляй. Гісторыі з часам станавіліся ўсё цікавейшымі і паўнейшымі. І вось надышоў час, калі я вырашыла падзяліцца імі з большым колам людзей.
    Рашэнне было прынята, калі з’явілася магчымасць паехаць у Меднае (Расія), дзе разам з іншымі з лагера ваеннапалонных у Асташкаве спачывае мой дзядуля Уладзіслаў Саковіч. Там, каля 200 км на паўночны захад ад Масквы, знаходзяцца польскія ваенныя могілкі, дзе месціцца 25 масавых пахаванняў. Я пазірала на выразаныя на камені імя і прозвішча дзядулі і думала, колькі ён мусіў перажыць і выцерпець, пакуль не спачыў у гэтай зямлі, так далёка ад сваёй Бацькаўшчыны. Думала таксама пра тое, як шчасліва ён жыў да пачатку вайны разам са сваёй сям’ёй і што планаваў...
    Гэтае апавяданне пра дзядулю будзе вельмі простым. А ілюстрацыяй да яго няхай стануць фрагменты верша аўтарства дзядулевай дачкі, маёй мамы Браніславы Саковіч.

Дзядуля нарадзіўся ў 1899 годзе ў невялічкай вёсцы Углы ў тагачасным Васілішкаўскім павеце (сёння гэта Шчучынскі раён на Гродзеншчыне). Меў 4-ых братоў і 2 сястры.
    У кожную нядзелю хадзіў з сям’ёй у касцёл. Выпісваў рэлігійныя часопісы і шмат чытаў. Вылучаўся зычлівасцю да людзей і шчырай верай у Бога. Пасля заканчэння школы вырашыў зрабіцца кавалём.
    Стаў дасканалым спецыялістам у сваім рамясле, за што заслужыў павагу і пахвалу ад людзей. “Працавіты і міласэрны” – так пра яго казалі. Падчас хваробы брата дзядуля аддаваў таму палову грошай, якія сам зарабляў цяжкай працай пры горне. †

Папа Францішак
    Дзе б ты ні знаходзіўся – будуй! Калі апынуўся на зямлі – устань! Ніколі не заставайся на зямлі. Дазволь, каб табе дапамаглі падняцца. Калі сядзіш – выходзь у шлях! Калі сум цябе паралізуе – праганяй яго добрымі справамі. Калі адчуваеш сябе спустошаным ці дэмаралізаваным, прасі, каб Святы Дух змог зноўку запоўніць тваю пустату. Будуй мір сярод людзей і не слухай голасу тых, хто сее нянавісць і падзелы. Людзі, паколькі адрозніваюцца адзін ад аднаго, былі створаны, каб жыць разам. З супярэчнасцямі, цярпліва. Аднойчы ты ўбачыш, што кожны носіць у сабе часцінку праўды. Любі людзей. Любі кожнага з іх. Паважай шлях усіх, якім бы ён ні быў: прамым ці пакручастым, бо кожны мае сваю гісторыю. Кожны з нас можа распавесці яе. Кожнае дзіця, якое нараджаецца, – гэта абяцанне жыцця, што чарговы раз аказваецца мацнейшым за смерць. Кожная любоў, якая ўзнікае, – гэта сіла перамены, што імкнецца да шчасця.
Фрагмент прамовы падчас агульнай аўдыенцыі ў Ватыкане, 20.09.2017  †

•  Апублікаваны Апостальскі ліст папы Францішка “Summa famialiae cure” (“Больш клопату пра сям’ю”) у форме motu proprio (па сваёй волі). Ім абвяшчаецца аб стварэнні Папскага багаслоўскага інстытута аб сужэнцах і сям’і, які будзе насіць імя св. Яна Паўла II. Такім чынам Пантыфік рэарганізаваў ужо існуючы Інстытут даследаванняў шлюбу і сям’і пры Папскім Латэранскім універсітэце. Сфера дзейнасці закладзенай установы будзе пашырана, каб ахапіць як пастырскія задачы і царкоўныя місіі, так і гуманітарныя навукі і антрапалагічную культуру.†

5 кастрычніка прыпадае Сусветны дзень настаўніка. У прафесійнае свята заслужаныя работнікі асветы ўзнагароджваюцца ў знак падзякі за працу і самаадданасць у навучанні маладога пакалення. Па доўгу службы на педагогаў ускладзена вялікая адказнасць, бо менавіта яны з’яўляюцца прыкладам для дзяцей. Таму ад іх патрабуецца быць добрым узорам ва ўсіх адносінах. У гэты дзень мы таксама глыбей засяроджваемся над роляй настаўніка ў адукацыі і выхаванні. Усе згодна прыходзім да высновы, што гэта прафесія для кіруемых запалам людзей, якія перадаюць веды і каштоўнасці.

Жыццёвае захапленне
    Часта задумваемся, якім павінен быць настаўнік. Адказы бацькоў, дырэкцыі школы і вучняў на гэтае пытанне будуць адрознівацца.
    11-класнік Андрэй Бакуноў, вучань адной з гродзенскіх школ, падкрэслівае, што ў яго разуменні ідэальны настаўнік з’яўляецца не толькі выкладчыкам свайго прадмета, але, найперш, сябрам, да якога можна звярнуцца са сваімі праблемамі, нават асабістымі. “У настаўніках, якія працуюць у маёй школе, цаню асабліва тое, што яны шукаюць індывідуальны падыход да кожнага вучня і прыкладваюць усе намаганні, каб мы сапраўды любілі іх прадметы, былі актыўныя на ўроках, не сядзелі ў чаканні званка”, – гаворыць Андрэй.
    Тое, што настаўнікі – гэта не толькі прафесійная праца, але і наладжванне адносін з вучнямі, якое патрабуе поўнай уцягнутасці, пацвярджае настаўніца матэматыкі Валянціна Коўтун. “У школе нельга проста выконваць праграму, гнаць наперад згодна з планам. Трэба браць пад увагу эмацыйныя і інтэлектуальныя патрэбы вучняў, ствараць прыязную атмасферу падчас заняткаў. Калі маеш да дзяцей цёплыя, сардэчныя адносіны, лягчэй дасягнуць жаданага выніку. Толькі той, хто ставіцца да сваёй працы не проста як да прафесіі, але і як да жыццёвага захаплення, здабудзе прызнанне і аўтарытэт сярод вучняў”, – адзначае педагог. І падкрэслівае, што вучні любяць настаўнікаў у першую чаргу не за тое, чаму яны іх навучылі, але за тое, якія яны людзі. †

Папа Францішак сыграў
у фільме самаго сябе
У экранізаванай гісторыі апавядаецца пра 5-ых дзяцей, якія рыхтуюцца да Першай св. Камуніі і хочуць даведацца, як можна пазнаць Езуса. Пасля розных прыгод яны трапляюць у Ватыкан, дзе папа Францішак ім тлумачыць, кажучы: “Пазнаеце Пана, чытаючы Евангелле, вывучаючы Катэхізіс і размаўляючы з Ім”. У кінатэатры фільм трапіць ва ўрачыстасць Божага Нараджэння. Прыбытак ад пракату будзе прызначаны на дзейнасць 2-юх аргенцінскіх дабрачынных арганізацый, якія дапамагаюць дзецям і моладзі ў складаных жыццёвых сітуацыях. †

Што адбываецца з іх душамі пасля смерці?

Некалі ў гісторыі існавала практыка пахавання самагубцаў па-за хрысціянскімі могілкамі. Часам падобнае стаўленне да чалавека, які пазбавіў сябе жыцця, можна спаткаць і ў некаторых сучасных парафіях. Ці з’яўляецца такі падыход апраўданым?
    На працягу стагоддзяў Касцёл прытрымліваўся меркавання, што самагубцы нявартыя адпаведнага хрысціянскага пахавання. Перш за ўсё, гэта тлумачылася тым, што чалавек не з’яўляецца ні аўтарам, ні гаспадаром свайго жыцця, таму не мае права і адбіраць яго ў сябе. Гэтая фундаментальная ісціна вынікае з праўды, што чалавек з’яўляецца стварэннем, а Творцам, сапраўдным Валадаром жыцця і смерці – Бог.
    З упэўненасцю можна сказаць, што сёння Касцёл у значнай меры адышоў ад даўняй практыкі асуджэння самагубцаў. Такое стаўленне з’яўляецца неэтычным і амаральным. Зрабіць падобную выснову можна хаця б на аснове таго, што гаворыць адносна гэтай тэмы медыцына, у тым ліку і псіхалогія: †

Дзеці вельмі часта прыдумляюць адзін аднаму мянушкі. Як правіла, гэтая з’ява праяўляецца пасля 3-ох гадоў, становіцца больш масавай ва ўзросце каля 5-ці гадоў і дасягае асаблівай вынаходлівасці ў школьныя гады. Нярэдка крыўдная мянушка становіцца для дзіцяці сапраўдным кашмарам. А бывае і так, што ўжо дарослыя людзі на сустрэчы выпускнікоў з замілаваннем узгадваюць, як некалі дражнілі адзін аднаго. Як жа разабрацца, ці нясе ў сабе мянушка вербальную агрэсію, ці не? Як бацькам навучыць дзіця правільна адказваць на непрыемныя адрасныя звароты?

Найперш трэба ўцяміць, за што даюць мянушкі.
   
    Імя і прозвішча
    Самы лёгкі шлях, па якім дзеці ідуць, каб прыдумаць мянушку, – гэта пераробка імя або прозвішча. Так, напрыклад, можна быць упэўненым, што калі ў хлопчыка прозвішча Круглікаў, то ён, хутчэй за ўсё, стане Круглым або Кругляшом, як у свой час яго тата, дзядзька і ўсё Круглікавы-старэйшыя.
    Як рэагаваць?
   Калі мянушка, дадзеная па гэтым прынцыпе, не нясе ў сабе адкрыта зневажальнага адцення, растлумачце дзіцяці, што на яе не варта звяртаць увагі. Можна нават разам пасмяяцца з таго, наколькі вы падобныя, што і дражняць вас аднолькава. †

Згодна статыстыцы праведзеных у школе за апошні час медаглядаў, спецыялісты выдзяляюць тройку найбольш распаўсюджаных сярод дзяцей і падлеткаў захворванняў. Пра якія праблемы са здароўем ідзе гаворка, і што рабіць бацькам, каб іх не дапусціць? У гэтым дапамагае разабрацца Вікторыя Толкіна – педыятр ДУАЗ “Гродзенская гарадская станцыя хуткай медыцынскай дапамогі”.

Скрыўленне пазваночніка
    Часцей за ўсё гэта скаліёз.
    Заўважыць праблемы з паставай дзіцяці нескладана: яно пачынае горбіцца, візуальна адно плячо становіцца вышэй за другое.
    “На пачатку бацькам варта пагаварыць з класным кіраўніком, – заўважае педыятр. – Ён павінен рассаджваць вучняў за парты ў адпаведнасці з ростам і назіраць, каб дзіця сядзела за партай роўна. Клапаціцеся таксама пра гэта дома. Кантралюйце, як сын ці дачка трымаюць паставу за пісьмовым сталом пры выкананні хатніх заданняў, за кухонным сталом падчас спажывання ежы. Бацькі, забудзьцеся пра торбы на адно плячо для сваіх дзяцей! Як мінімум да старэйшых класаў. Груз павінен размяркоўвацца па плячах дзіцяці раўнамерна. Для гэтага найлепш падыходзіць заплечнік. Сачыце за тым, каб ён не быў цяжкім. Вядома, сучасныя падручнікі і дапаможнікі важаць нямала, таму ў сумцы не павінна быць нічога лішняга. І, вядома ж, фізкультура. Акрамя школьных урокаў варта прывучыць дзіця да ранішняй зарадкі, заахвоціць да заняткаў на турніку дома або запісаць на плаванне, танцы, баскетбол ці ў іншую спартыўную секцыю, асабліва калі ўрачом ужо пастаўлены дыягназ «скаліёз»”. †