Лістапад – асаблівы месяц малітвы за памерлых. Ён мабілізуе вернікаў штодзённа ўзгадваць перад Богам аб тых, хто пераступіў ці пераступае “парог надзеі”. Хрысціянская памяць пра памерлых – гэта значна больш, чым толькі праяўленне людской зычлівасці да іх. Яна вырастае на фундаменце веры ў вечнае жыццё, несмяротнасць чалавечай душы і паўсюдны заклік да жыцця ў хвале ўваскрасення.

У гэты час узгадваем у малітве таксама памерлых святароў, якіх мы ведалі і якія не шкадавалі свайго часу, сіл і ўменняў, каб служыць Богу, Касцёлу і людзям, да каторых былі пасланы. За свайго шматгадовага пробашча кс. Іпаліта Ядкоўскага ў 50-ую гадавіну яго смерці маліліся вернікі парафіі св. Яна Хрысціцеля ў Воўпе. Святар прыбыў на месца паслугі ў 1916 годзе і аддана служыў там да моманту спачыну 24 кастрычніка 1967 года. Хоць з таго часу мінула столькі гадоў, памяць пра памерлага душпастыра надалей жыве ў сэрцах людзей. Старэйшае пакаленне ўсё яшчэ памятае яго словы і ўчынкі, прасякнутыя вялікай любоўю да Бога і клопатам пра Хрыстовы Касцёл ды душы вернікаў. †

“І ў яго святле будуць хадзіць народы, і валадары зямлі прынясуць яму сваю славу” (Ап 21, 24). Гэтымі словамі ў Бібліі апісаны дзень Апошняга Суда. Здаецца, такое выказванне павінна выклікаць радасць і супакой. Але чаму Суд называюць страшным? Бог – гэта святло, якое азорыць сусвет у дзень Апошняга Суда. У тым святле страшна будзе стаць таму, хто “брудны”, таму што ўсе яго “плямы” адразу стануць бачныя. Улічваючы, што ўсе мы не без граху, Апошні Суд сапраўды можа прыняць жахлівае аблічча. Можа, але не павінен.
Па-першае, трэба памятаць, што шанс на збаўленне мае кожны. Ад чалавека залежыць, як з ім паступіць Бог: літасціва ці справядліва. Калі чалавек шукае Бога міласэрнага, то павінен аказваць міласэрнасць свайму бліжняму. А калі гэтага не робіць, яго чакае справядлівы суд, інакш кажучы, страшны, бо чалавек павінен будзе адказаць за свае правіны. †

Кожны, напэўна, не аднойчы бачыў бедных людзей на вуліцы ці ў краме, калі яны перабіралі некалькі манет на сваёй далоні і доўга выбіралі, што можна за гэта купіць. Якое пачуццё да іх у Цябе тады ўзнікала? Некаторыя людзі, праходзячы ля ўбогіх, адварочваюць галаву, робяць уражанне, нібыта іх не заўважаюць. Хтосьці глядзіць на такіх няшчасных з пагардай. А іншыя наогул папракаюць ці насмейваюцца. І як жа мала тых, хто сапраўды хоча ім дапамагчы, ці хаця б найменшае – выказаць сваё спачуванне, што трапілі ў дадзенае становішча. На самой справе мы не ведаем, чаму яны такімі сталі, і таму не ў праве іх асуджаць. Пан Езус гаварыў: калі дапаможам аднаму з гэтых людзей, то Яму самому дапаможам. Пра тое, што трэба заўсёды мець адкрытае сэрца на бліжняга, распавядае гісторыя пра дзвюх удоў, якую прапануем Тваёй увазе. †

У літургічны ўспамін св. Яна Паўла ІІ у гродзенскім катэдральным касцёле св. Францішка Ксаверыя завяршылася перэгрынацыя фацімскай фігуры. З вялікай удзячнасцю і пашанай прысутныя вернікі склалі ля стоп Марыі букет, сплецены з малітвы і кветак. Урачыстасць узначаліў дапаможны біскуп Гродзенскай дыяцэзіі Юзаф Станеўскі.

У чаканні сустрэчы
    Фацімская фігура пачала сваё доўгае падарожжа па Гродзенскай дыяцэзіі ў 100-ую гадавіну аб’яўленняў Маці Божай у Фаціме. Вандроўка расцягнулася на 163 дні. За гэты час фігура наведала ўсе парафіі дыяцэзіі, завітала амаль у кожную святыню.
    Вернікі рыхтаваліся да перэгрынацыі адказна і засяроджана: за 9 дзён маліліся Навэннай да Маці Божай з Фацімы, адпраўлялі фацімскія набажэнствы, супольна адгаворвалі Ружанец... †

Нашы заступнікі перад Богам

З вялікім клопатам і любоўю святы служыў самым бедным і патрабуючым. Будучы арцыбіскупам, будаваў бальніцы, школы для дзяцей з ніжэйшых сацыяльных класаў, фундаваў прытулкі для калек і пажылых людзей, для бяздомных і сірот. Прызначаў на гэта ўсю сваю маёмасць.

Шчодры да ўбогіх, ён сам жыў бедна. Падчас панавання чумы ў роднай мясцовасці прадаў усю сваю мэблю, нават ложак. Абмежаваўся такімі ж умовамі жыцця, якія мелі яго падапечныя ў лазарэтах. Падчас эпідэміі воспы загадаў адкрываць усе свірны і раздаваць ежу патрабуючым, з-за чаго ўдавалася накарміць 60-70 тысяч чалавек у дзень. Заклікаў аказваць дапамогу хворым, даючы ўласны прыклад наведваннем шпіталяў, здзяйсненнем духоўнай паслугі, фінансавай падтрымкай інфіцыраваных і іх сем’яў.
    Св. Караль Барамей з’яўляецца заступнікам душпастыраў, катэхетаў, катэхуменаў, духоўных кіраўнікоў, біскупаў, семінарыстаў. Яго просяць аб дапамозе таксама ў выпадку чумы, захворванняў страўнікава-кішэчнага тракту.
   
    Малады стаў кардыналам
    Караль нарадзіўся 2 кастрычніка 1538 года ў Арона, на беразе возера Лага-Маджорэ (Італія). Быў 3-ім з 6-ых дзяцей у сям’і Гілберта Барамея і Маргарыты Медычы (сястры папы Пія IV), адным з важнейшых арыстакратычных родаў Ламбардзіі.
    Ужо ва ўзросце 7-мі гадоў Караль быў прызначаны да духоўнага стану і атрымаў клерыцкі ўбор. Маючы 16 гадоў, стаў сіратой. Апеку над хлопцам узяў яго дзядзька кардынал Джавані Анджэла Медычы. †

Папа Францішак
    Смерць агаляе жыццё. Дазваляе ўбачыць, што нашы ўчынкі, натхнёныя пыхай, гневам, нянавісцю, былі марнасцю. Мы з горыччу разумеем, што недастаткова любілі і не шукалі таго, што насамрэч істотнае. І наадварот, бачым тое, што па-сапраўднаму добрае пасеялі: любімых людзей, дзеля якіх рабілі вялікія ахвяры, і якія зараз клапоцяцца пра нас.
    Езус асвяціў таямніцу смерці. Сваім стаўленнем Ён дазволіў нам адчуваць сябе засмучанымі, калі адыходзіць блізкая асоба. Хрыстос глыбока ўзрушыўся перад магілай Лазара і “заплакаў” (параўн.: Ян 11, 35). Мы адчуваем, што ў гэтым учынку Езус вельмі нам блізкі, што Ён наш брат.
    Зараз я заклікаю ўсіх Вас закрыць вочы і падумаць пра хвіліну сваёй смерці. Кожны няхай уявіць той момант, які наступіць, калі Хрыстос возьме за руку і скажа: “Ідзі, ідзі са Мной, устань”. Тут закончыцца надзея і пачнецца рэальнасць. Рэальнасць жыцця. Падумайце добра: сам Езус прыйдзе да кожнага з нас са сваёй пяшчотай, лагоднасцю, любоўю. І няхай кожны паўторыць у сэрцы словы Езуса: “Устань, прыйдзі!”, “Устань, уваскрэсні!”.
Фрагмент прамовы падчас агульнай аўдыенцыі ў Ватыкане, 18.10.2017  †

•  Са згоды ватыканскай Кангрэгацыі па справах кананізацыі урна з целам св. Піо з Петрэльчыны будзе перанесена ў санктуарый Маці Божай Ласкавай у Сан-Джавані-Ратонда (Італія), дзе яна захоўвалася на працягу 42-ух гадоў пасля смерці святога ў 1968 годзе. Прычына ў тым, што ў зімовы перыяд пілігрымам складана дабрацца да новай базілікі пад тытулам стыгматыка, дзе урна была змешчана пад галоўным алтаром у 2008 годзе. Вяртанне рэліквій у санктуарый адбудзецца 26 лістапада. Яны застануцца там да V Нядзелі Вялікага посту 2018 года. †

Сярод католікаў найбольш папулярная традыцыя малітвы за памерлых на 3-ці, 7-мы і 30-ты дні пасля смерці, а таксама ў кожную гадавіну. Касцёл успамінае ўсіх памерлых 2 лістапада, моліцца за іх падчас кожнай св. Імшы. Але і гэтага недастаткова для збаўлення душ, якія прагнуць дапамогі ў чыстцы.

Хто нястомна моліцца за памерлых?
    У далёкім 1889 годзе ў Закрочыме (Польшча) бл. Ганаратам Казьміньскім і маці Вандай Алендскай была заснавана Кангрэгацыя сясцёр памочніц чыстцовым душам. Харызма супольнасці палягала выключна на малітоўным клопаце аб памерлых.
    З цягам часу супрацоўніцтвам у справе духоўнага збаўлення душ сталі цікавіцца і свецкія асобы. Такім чынам у 1983 годзе пад апекай Кангрэгацыі ўзнікла Апостальства дапамогі чыстцовым душам (АДЧД), зацверджанае Святым Прастолам.
    На Беларусі рух пачаў развівацца ў канцы 1990-х гадоў. Першыя групы АДЧД у Гродзенскай дыяцэзіі з’явіліся са згоды ардынарыя Аляксандра Кашкевіча ў Лідскім дэканаце. Цяпер яны існуюць у большасці парафій дыяцэзіі. Спярша душпастырам суполак быў кс. Віктар Субель, затым – а. Анджэй Ядкоўскі CSsR. У фармацыі апостальства дапамагаюць сёстры з кангрэгацыі, якія дзеляцца ўсёй неабходнай літаратурай. Інфармацыю пра дзейнасць руху распаўсюджваюць і самі яго ўдзельнікі. Ужо амаль на працягу 20-ці гадоў дадзенай справай займаецца аніматар апостальства ў Гродзенскай дыяцэзіі Андрэй Слонімец. “Часам павінен ехаць на сустрэчу ў парафію, але ўласнага транспарта не маю. Таму проста давяраю ўсё Езусу, – прызнаецца ён. – Неаднаразова выходзіў на дарогу і... цудам спыняўся аўтамабіль, які ехаў якраз туды, куды мне трэба. Або аднойчы была гісторыя: спазніўся на аўтобус, каб вярнуцца дамоў. †

Акт штодзённага ахвяравання за памерлых
    Пане Езу, Адкупіцель свету, яднаючыся з Тваёй крыжовай ахвярай, прыношу Табе праз рукі Беззаганнай Маці свае малітвы і працу, радасці, цяжкасці і цярпенні ў інтэнцыі кана- ючых і памерлых, якія церпяць у чыстцы, і прашу Цябе, май ласку прыспешыць іх уваход да нябеснай хвалы, дзе Ты разам з Айцом і Духам Святым жывеш і валадарыш на векі вечныя.
   Амэн.

Могілкі ў Гродне зараз выкарыстоўваюцца як адзін з гарадскіх турыстычных аб’ектаў (асабліва папулярны сярод турыстаў з Польшчы). Існуе нават онлайн-мапа з пазначэннем некаторых пахаванняў. А ўсё чаму? На сённяшні дзень ансамбль старых гродзенскіх могілак з’яўляецца адным з самых даўніх прыкладаў цэласных гарадскіх камунальных пахаванняў на тэрыторыі Беларусі.

Больш за 200 гадоў
    Аб’ект закладзены прыкладна ў той самы час, што і Павонзкаўскія (Польшча), Лычакаўскія (Украіна) некропалі і могілкі Роса (Літва). Тут захаваліся надмагіллі ў стылях класіцызму, эклектыкі, мадэрну, канструктывізму, зробленыя майстрамі з Гродна, Варшавы, Кіева, Вільні. Даследчыкі зазначаюць, што надмагільныя помнікі ўяўляюць сабой унікальныя аб’екты дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, якія не маюць аналагаў на тэрыторыі Беларусі.
    Каталіцкія могілкі заснаваны ў 1792 годзе на выдзеленым з зямельнага фонду каралеўскай эканоміі надзеле ля ўсходняй мяжы горада. Іх стварэнне выклікана рашэннем выносіць з цэнтраў гарадоў могілкі пры парафіяльных храмах і кляштарах і ўтвараць камунальныя могілкі. Толькі за першыя 8 месяцаў тут пахавана каля 200 чалавек.
    У 1821 годзе на гэтым месцы была пабудавана мураваная капліца. Яе фундатарам выступіў Казімір Судніцкі, камісар нерухомага маёнтка гродзенскага кляштара брыгітак. Праект капліцы падрыхтаваны губернскім архітэктарам Вільгельмам Багемюлем. У 1907 годзе да капліцы дабудавалі вежу-званіцу. †

Некаторыя людзі свецяць для іншых нібы ліхтарыкі, паказваючы сваім жыццём шлях да збаўлення. З-за гэтага яны часам бываюць вынесены на смех, на няшчырыя погляды тых, для каго тое не з’яўляецца ўкладам жыцця. Але нягледзячы на гэта веруючы чалавек памятае пра сваё заданне: не саромеючыся вызнаваць веру, старацца даносіць яе да сэрцаў, якія яшчэ не пазналі Бога. Можа, і хацелі б, але па розных прычынах з’яўляюцца далёкімі ад асалоды жыцця па навучанні Езуса. І ім, безумоўна, патрэбна дапамога, як гаючы бальзам да раны, як жыватворная крынічка.
    Аб такім абавязку заўсёды просяць нас, вернікаў парафіі Найсвяцейшай Тройцы ў Росі, кс. Чэслаў Паўлюкевіч і кс. Дзмітрый Папянюк.

Хочацца падзяліцца з чытачамі “Слова Жыцця” вялікай радасцю, якая пасялілася ў маім сэрцы з моманту аднаго выпадку. †

Беларускую мемарыяльную
   шыльду змесцяць
   у рымскай святыні
Яна з’явіцца ў дадзеным месцы невыпадкова, таму што менавіта ў гэтай старажытнай святыні знаходзіцца магіла аднаго з Апосталаў славян – св. Кірыла. Па такой прычыне акурат тут вырашана ўсталяваць памятную табліцу ў гонар дзеячаў, якія паспрыялі распасюджванню Божага слова ў Беларусі.
    Мемарыяльная шыльда выканана яшчэ ў 1998 годзе славутым беларускім скульптарам Валяр’янам Янушкевічам. Зробленыя ім памятныя знакі ёсць не толькі на будынках у гарадах Беларусі, але таксама ў Празе (Чэхія) і Кракаве (Польшча) – месцах, звязаных з жыццём і дзейнасцю Францішка Скарыны. †