Parafii i świątynie

Dekanat Oszmiana

Według archiwum Diecezji Grodzieńskiej

Кościół pw. św. Jakuba Apostoła założony został na początku XVII w. W 1628 r. na środki pana Aleksandra Kłockiego zakończono ozdabianie murowanej świątyni. Była to jednonawowa świątynia w stylu renesansu z wydłużoną półokrągłą apsydą i jedyną zakrystią przy niej. Sufit jest płaski, podszywany, nad prezbiterium znajduje się cylindryczne sklepienie z konchą, ozdobione polichromicznymi rysunkami. W świątyni znajdują się trzy ołtarze: główny – św. Jakuba, lewy boczny – św. Józefa, prawy – Matki Bożej Ostrobramskiej.
    Do XIX w. parafia w Cudzieniszkach należała do Wileńskiego, a później Oszmiańskiego dekanatu. Przy kościele czynna była szkoła parafialna, którą w 1798 r. zniszczył pożar.
    W 1866 r. na fali represji po stłumieniu powstania Kalinowskiego, kościół zamknięto i przekazano prawosławnym. Przy przebudowie na cerkiew do fasady głównej dobudowano wieżę-dzwonnicę w retrospektywno-ruskim stylu. W latach dwudziestych XX w. świątynia ponownie została katolicką, w 1929 r. opracowano projekt rekonstrukcji kościoła (projekt znajduje się w archiwum parafii), jednak sprawa ta nie została zrealizowana. Wówczas do parafii należało 2500 wiernych, kaplic nie było.
    W okresie sowieckim parafia nie miała stałego księdza, lecz kościoła nie zniszczono. Od 80. lat XX w. odnowiono nabożeństwa stałe. A od 2011 r. w Cudzieniszkach proboszczem jest ks. Paweł Stwoł.

Dekanat Grodno-Wschód

W 1993 roku na Dziewiatówce w Grodnie, w miejscu wokół którego kiedyś było pole, powstała nowa parafia pw. Najświętszego Odkupiciela. Pierwszym proboszczem został o. Jan Zubel, który poczynił starania o teren pod budowę kościoła i przygotowanie jego planów architektonicznych. Latem 1994 roku na skrzyżowaniu ulic Kurczatowa i Limoża ów plac został poświęcony, zbudowano też małą tymczasową kaplicę, która poświęcona została 28 sierpnia 1994 r. pw. Najświętszego Odkupiciela. Tam do grudnia 2009 roku były sprawowane wszystkie nabożeństwa. 22 grudnia 1996 roku przed obrazem Matki Bożej Nieustającej Pomocy, znajdującym się w kaplicy, odbyło się pierwsze nabożeństwo Nieustannej Nowenny. Nabożeństwo Nowenny gromadzi odtąd w każdą środę czcicieli Matki Bożej. W 1997 r. Ojciec Dyrektor Radia Maryja przekazał figurę Matki Bożej Fatimskiej do kaplicy na Dziewiatówce. †

Drewniany kościół w neogotyckim stylu został wzniesiony w latach 1904-1906 dzięki staraniom dziekana ks. Juliana Ellerta i miejscowych wiernych. Początkowo świątynię dołączono jako filię do parafii grodzieńskiego kościoła św. Franciszka Ksawerego. W 1919 r. Porzecze otrzymało status samodzielnej parafii, a kościół został poszerzony i ozdobiony (dobudowano kaplice, które utworzyły transept, i fasadę główną), co dodało neogotyckiemu obliczu świątyni cechy modernistycznego stylu. Liczba wiernych przed II wojną światową sięgała ponad 3800.
Świątynia była czynna w czasach radzieckich. W latach 70-ych XX w. otrzymała status pomnika architektury eklektycznej z elementami neogotyku.
Kościół został pobudowany na planie krzyża z pięciościenną apsydą. Skrzydła transeptu mają pięciościenne plany. W lewym skrzydle znajduje się zakrystia, w prawym – kaplica św. Antoniego. Główna sala przykryta dachem dwuspadowym, apsyda i skrzydła transeptu – walmowym. Kompozycję kończą 4 walmowe sygnaturki na końcach i nieco większa nad skrzyżowaniem naw. †

Dekanat Grodno-Wschód

Skidel jest znany z początku XVI w. jako wielkoksiążęcy (później królewski) dwór z obwodem w powiecie Grodzieńskim WKL. Od 1796 r. do 1939 r. siedziba w Skidlu należała do znakomitego rodu Czetwiertyńskich. Na terytorium swojej siedziby, znajdującej się w północno-wschodniej części miasteczka, Czetwiertyńscy pobudowali w 1870 r. z czerwonej cegły zewnętrznej niedużą świątynię w neogotyckim stylu, którą miejscowi mieszkańcy nazywali „kościołem książęcym”. Poświęcona została pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i jako kaplica dołączona do parafii Kaszubińce.
Jest to prostokątna w planie świątynia z pięciościenną apsydą i jedyną zakrystią. Wejście główne flankowane dwoma okrągłymi wieżami-dzwonnicami. Kościół nakryty dwuspadowym blaszanym dachem z walmami nad apsydą.
Wnętrze świątyni przykryte sklepieniem gwiaździstym w stylu neogotyckim. W ołtarzu głównym mieści się tytułowy obraz Wniebowzięcia NMP, namalowany w 1991 r. †