Co to jest manipulacja?
Pytania i odpowiedzi
Jak powinien reagować na nią człowiek wierzący? Manipulacja to ukierunkowana i skryta działalność, przez którą
człowiekowi lub grupie próbują narzucić kłamliwy wizerunek
rzeczywistości.
Jak powiedział Jan Paweł II, manipulacja upokarza godność człowieka,
przeistacza go w przedmiot wewnątrz mechanizmu manipulacyjnego
(struktury ideologiczne i ekonomiczne). W wielu swych dokumentach
Papież przytacza konkretne przykłady manipulacji na wielką skalę, które
to mają miejsce we współczesnym zachodnim świecie: pod sztandarem
prawdziwej wolności występuje niczym nieograniczony liberalizm, który
ogranicza i łamie prawa innego człowieka (nieograniczona wolność kończy
się tam, gdzie się zaczynają wolność i prawa innego); zniekształcenie
wyrazu „miłość”; niszczenie rodzinnych wartości w społeczeństwie;
materializm itd.
Innymi
słowy, manipulacja to bardzo dobrze zakamuflowane, ledwie zauważalne
kłamstwo. Ten, kto wykorzystuje metody manipulacji, ponosi wobec swego
sumienia, innego człowieka, społeczeństwa i Boga wielką
odpowiedzialność. Nim więcej ludzi zostaje wciągniętych w ten negatywny
proces, tym większą odpowiedzialność ponosi manipulator. Skutecznym
środkiem przeciw manipulacji jest jej zdemaskowanie, ponieważ
niezmienną jej cechą jest tajemnica. Tylko zdemaskowana manipulacja
przestaje być szkodliwa. Ważnym jest w tym przypadku nie przemilczać
tych faktów o manipulacji, o których możemy powiedzieć z pewnością.
Takim
środkiem jest też solidarność z ludźmi, którzy próbują zdemaskować
manipulację, nie boją się otwarcie wypowiedzieć prawdy. Takich ludzi
należy wspierać na wszelkie sposoby, nie zostawiać ich samych, ponieważ
wytrwać samemu wobec ogromnego mechanizmu manipulacyjnego jest zadaniem
dość trudnym.
Jan
Paweł II w encyklice „Rademptor Hominis” mówi o manipulacji jak o
niebezpieczeństwie dla człowieka, ponieważ ona sprzyja jego
zniewoleniu, w skutek czego robi go narzędziem do osiągnięcia swego
celu.
Jednym
z najbardziej skutecznych sposobów przeciw manipulacji jest nasza
wiara. Prawdziwa wiara pozwala człowiekowi mieć trzeźwe, świadome i
krytyczne podejście do większości rzeczy dokoła. Człowiek wierzący jest
osobowością, przez cały czas mającą kontakt z Bogiem, Jego Słowem.
Dlatego chrześcijanin może patrzeć na rzeczy z innej strony, z
perspektywy Boga, odkrywając ją w słowach Pisma Świętego. Słowo Pana
staje się miarą i kryterium oceny wszystkiego, co się dzieje. W świetle
tego Słowa zawsze możny zdemaskować kłamstwo, ponieważ jest twardy
fundament, jest z czym porównać. Właśnie dlatego w wielu totalitarnych
systemach politycznych Kościół stawał się pierwszą ofiarą. Ponieważ
każdy z tych systemów był świadom tego, iż na Kościele leży ogromna
odpowiedzialność obwieszczenia obiektywnej prawdy zgodnie ze słowami
Chrystusa: „Poznacie prawdę i prawda was uwolni”.