Слова рэдактара

Колькі ёсць людзей, столькі ёсць розных просьбаў да Бога. Просьбы, якія выплываюць з нашых сэрцаў, нашыя клопаты, маленні і падзякі сведчаць пра тое, якім вялікім жаданнем у сэрцы чалавека з’яўляецца кантакт з Богам. Цікава, калі б правялі даследаванні на тэму самых папулярных просьбаў да Бога, то якая з іх была б на першым месцы? Я лічу, што просьба тыпу “я хачу змяніцца” апынулася б сярод дзесяці самых папулярных. І гэта натуральна, таму што чалавек заўжды жадаў і хоча быць лепшым і марыць аб тым, каб у ім адбылася перамена. У гэтым няма нічога злога. Аднак нашыя мары часта сутыкаюцца аб сцяну сумнення і адмовы: “Не здолею. Але ж гэта так цяжка, так патрабуе карпатлівай працы, што толькі цуд уратуе мяне”. А таму – рэцэпт цуду…
    Так як спартсмен шмат трэніруецца для дасягнення добрых вынікаў, так і ў духоўным жыцці, каб адчуць перамены, трэба шмат практыкавацца. Якія ж гэтыя духоўныя практыкаванні? Іх ёсць вельмі шмат і ў кожны перыяд нашага жыцця Касцёл гатовы дапамагчы нам. У Адвэнце – Рараты, у посце - Крыжовы шлях, у маі – літанія і шмат іншых практык, так важных перш за ўсё для нас. Ад нас патрэбна толькі добрая воля, як і мабілізацыя. Я думаю, што найгоршае становішча з нашай матывацыяй. Мы часта жадаем, каб у гэтую хвіліну ўсё неба абрынулася на нас і найлепш, каб без нашага ўдзелу. †

Мужчыны вельмі часта баяцца прызнацца ў тым, што некаторыя малітвы, якія гучаць у касцёле, невядомы ім, а жанчыны не адчуваюць сябе спакойнымі, калі ў святыні не прачытаюць паловы свайго малітоўніка. Мужчыны баяцца падысці да канфесіянала, а жанчына можа падчас споведзі спытаць у ксяндза, чаму ён задае такое невялікае пакаянне. Мужчына сцвярджае, што жанчыны спецыяльна выдумваюць праблемы, каб падзяліцца імі з Богам, а жанчыны наракаюць на мужчын, што яны не могуць у касцёле даўжэй памаліцца, а перад уваходам у яго пытаюцца ў жонак: “Ці доўга прадоўжыцца св. Імша ў касцёле?” Якая ж ёсць малітва сучаснага чалавека
    Варта напомніць фрагмент з Евангелля, калі вучні просяць Езуса, каб навучыў іх малітве. “Госпадзе, навучы нас маліцца, як і Ян навучыў сваіх вучняў” (Лк 11, 1). Апостал просіць Збавіцеля навучыць маліцца, не аб тым, каб навучыў рабіць цуды ці валодаць уладай. Апосталы просяць аб тым, што раней яны бачылі. Яны былі сведкамі цудоўных хвілін малітвы свайго Настаўніка. †

Заканчваецца снежань. На двары пануе сапраўдная зіма. Мароз рысуе на вокнах прыгожыя ўзоры, зямля адпачывае пад беласнежнай коўдрай. Напэўна, цудоўныя прыгожыя краявіды цешаць вока не аднаго з нас. Прыгожа аздобленыя ўнутры касцёлы, упрыгожаныя вуліцы і магазіны радуюць нас і ўводзяць у святочны настрой. Але давайце задумаемся: ці мы ведаем, што сапраўды з’яўляецца найпрыгажэйшым краявідам на свеце?
    Ёсць 7 цудаў свету, разнародныя помнікі культуры і рэлігіі, мы пазнаём цуды прыроды, захапляемся тэхнічнымі цудамі, якія змяняюць наш штодзённы рытм жыцця. Піраміды ў Егіпце, Белавежская пушча, пяскі Сахары – спіс цудоўных краявідаў на зямлі з’яўляецца бясконцым. Усе гэта, несумненна, прыгожа, прыцягвае позірк і заслугоўвае ўвагі. Але гэта не складае ніякай канкурэнцыі месцу, дзе нарадзіўся Езус Хрыстус. Таму што самай цудоўнай мясцінай на свеце з’яўляецца Божая стаенка. †

“Прыйдзі, Пане Езу” – заклік, які не сыходзіць з людскіх вуснаў у адвэнтавым перыядзе жыцця пілігрымуючага Касцёла. Рараты, пастановы, споведзь і рэкалекцыі – гэтыя духоўныя і рэлігійныя практыкі ізноў асаблівым чынам вяртаюцца ў нашае жыццё. Ці сёння гэтыя духоўныя практыкі абавязкова нам патрэбны, каб сустрэць Хрыста? Як павінна выглядаць гэтае спатканне?
    Калі б сёння чалавек паспрабаваў уявіць сабе сваю сустрэчу з Богам, то напэўна гэты сцэнарый быў бы цікавы, але мала праўдападобны. Напрыклад, амерыканец мог бы спазніцца на такую сустрэчу на некалькі мінут, бразіліец – нават на 45, а славянін шчодра накрыў бы стол для прыёму такога дарагога госця. †

Жаданне амаль кожнага верніка - добра пражыць час падрыхтоўкі да сустрэчы з Хрыстом, які называем Адвэнтам. Большасць з нас звязвае гэтую падрыхтоўку звычайна з пэўнай пастановай аднавіць жыццё ці навярнуцца. Але гэта толькі адзін бок медаля. Другі заключаецца ў тым, што часта тут, у Беларусі, мы з’яўляемся вельмі пасіўнымі, каб рэалізаваць свае пастановы. Назіраючы за сучаснай рэчаіснасцю, можна сцвярджаць, што ў нас паўстае пэўная культура пасіўнасці. Чалавек становіцца пасіўным ва ўсім, і гэта датычыць не толькі рэлігійнага жыцця.
    Я лічу, што гэтая людская пасіўнасць паварочваецца вакол праблемы жыццёвай пустаты. У рэлігійным жыцці такая настроенасць звычайна нясе з сабой “змарнаваны” Адвэнт. Адбываецца так таму, што з пачатку новага літургічнага года чалавек лічыць, што нічога важнага ў яго жыцці не адбываецца. “Чарговы Адвэнт, да таго ж не першы ў маім жыцці” – сцвярджаюць некаторыя. І толькі пад канец гэтага прыгожага перыяда, б’ючы сябе ў грудзі, яны разумеюць, што не выкарысталі добрую нагоду, дадзеную ім Богам, належным чынам. †

Ці дастаткова стаць перад люстэркам і паўтараць: “Я пабожны”, каб такім сябе адчуць? Я думаю, што часцей, чым праўды аб сабе, мы шукаем пацвярджэння, што з’яўляемся пабожнымі, рэлігійнымі, па-над сярэднемаральнымі. Але гэта толькі “пабожная рэтуш”, што накладаем сабе на сэрца, аналагічна таму, як жанчына накладвае кожную раніцу сабе макіяж. Чалавек любіць сябе ацэньваць пазітыўна. Мышленне тыпу “гэта спакуса вінавата, а не я” ці спроба высвятлення ў сваю карысць грэшных паводзінаў (напр. “я не быў на св. нядзельнай Імшы, бо павінен быў паехаць да старых бацькоў”) – гэта не што іншае, як спроба пастаянна падтрымліваць уласны пазітыўны вобраз перад Богам. У нашым жыцці, на жаль, часта збываецца біблейская прытча пра тое, што мы здольны ўбачыць стрэмку ў воку бліжняга, але не заўважаем бэлькі ва ўласным. Мы часта паводзім сябе так, як бы гаварылі: “Усе памыляюцца, але не я”. †

Тоны паперы і мільёны кампьютарных старонак змяшчаюць увагі наконт Неба, людской душы, вечнага шчасця. І ўсё гэта нягледзячы на тое, што ступень азнаямлення кожнага з нас з адвечнымі Божымі справамі з’яўляецца невялікай. Мы як людзі, якія вераць у Бога, пастаянна гонімся за Небам, але ўвесь час адчуваем, што знаходзімся яшчэ далёка. Давайце паспрабуем разам зразумець гэтую таямніцу: як можна даследаваць пачуццё Неба ў нас, якія жывуць тут, на зямлі.
    Я люблю назіраць за вернікамі і часта пасля выхаду з касцёла чую ад іх, што было, як у Небе. Але ж “ані вока не бачыла, ані вуха не чула“, а калі так, то пра якое Неба ідзе размова? Даўно хрысціяне задумваюцца, як выглядае Неба. Святы Анзэльм, манах і прымас Англіі, які жыў у XI ст, уяўляў сабе Неба такім спосабам. У кожнага з нас ёсць штосьці, што ён любіць найбольш рабіць, што прыносіць радасць, або памятае падзеі, якія садзейнічалі таму, што ён адчуў сябе шчаслівым. У Небе Бог памножыць гэты досвед аб вечнасці. Шчасце не пакіне нас ніколі. Цяпер яно – мімалётнае, а ў Небе будзе працягвацца вечна. Святы Анзэльм гаварыў таксама, што там будуць іншыя людзі, якіх мы будзем узбагачаць нашым шчасцем. Існуе таксама мноства іншых канцэпцый адносна Неба, але ўсе яны маюць штосьці цудоўнае: у такім Небе хочацца жыць. †

Чаму менавіта аб духоўнасці? Часта ў нашым штодзённым жыцці сярод клопатаў і мноства абавязкаў, не адзін раз мы становімся, як укопаныя, уражаныя жабраком на вуліцы, бяздомным, тым, хто пасылае пракляцці, - хоць гэта, на жаль, не вельмі ўжо здзіўляе. Здараецца, мы наракаем на моладзь, што яна з’яўляецца “бездухоўнай”, або на тэлебачанне, што яно паказвае “бездухоўныя” фільмы. Прызыў да духоўнасці – хочам ці не хочам – мы чуем кожны дзень у касцёле. З амбоны пастаянна гавораць нам, што мы можам быць святымі, што нашыя часы патрабуюць адухоўленых людзей. Шкада толькі, што часта забываем пра тое, што менавіта гэтае нашае рэлігійнае жыццё з’яўляецца адным з найважнейшых заданняў усёй супольнасці вернікаў у Касцёле.
    Аднак калі задумаемся, пра што тут ідзе размова і што трэба рабіць, каб стаць адухоўленым, то не адзін раз бываем захоплены знянацку. Чуючы ў касцёле пра ўсе патрабаванні і пра тое, якімі мы павінны быць, нават мы, вернікі, спачатку адчуваем унутранае супраціўленне: я з’яўляюся звыклым чалавекам, гэта ёсць не для мяне! А што ж ужо гаварыць пра тых, хто знаходзіцца здалёк ад Касцёла? †