Pielasa

Parafii i świątynie

Dekanat Raduń
Kościół parafialny zgadywany jest jak już działający w składzie dekanatu lidzkiego w połowie XVI w. (założony w 1553 r.). Możliwie ta świątynia zniknęła w czasie „potopu krwawego” 1654–1667 ll. lub została zlikwidowana, ponieważ uważana była za „najbiedniejszą”. Według niektórych danych, do momentu odrodzenia samodzielnej parafii funkcjonowała tu kaplica od parafii Wawiórka.
    Odrodzenie parafii odbyło się dopiero w 1917 r., kiedy to został tu zbudowany kościół drewniany, konsekrowany pod tytułem św. Linusa Papieża. W 1935 r. na miejscu drewnianego był wzniesiony kościół kamienny, który 23 września tego samego roku został konsekrowany przez prałata Bieliauskasa pod tytułem historycznym. Fundatorem świątyni był ks. Budreckis, budową kierował ks. Tucinos.
    Kościół z kamienia i cegły otynkowanej został zbudowany w dość eklektycznym stylu z wykorzystaniem stylizowanych form gotyckich. Jest to jednowieżowa świątynia halowa z półkolistą absydą z dwoma zakrystiami. Fasada główna, flankowana dwoma otynkowanymi pinaklami, zakończona jest potężną czworoboczną dzwonnicą nakrytą dachem czterospadowym z taką również sygnaturką.
Wnętrze, nakryte sklepieniami kolebkowymi na łukach z lunetami nad oknami, ozdobione jest trzema ołtarzami: główny – z rzeźbionym Krucyfiksem, lewy boczny – Matki Bożej Ostrobramskiej, prawy – św. Kazimierza, jednak na razie są one urządzone jak tymczasowe. Nad wejściem znajdują się chóry organowe.
    Przed II wojną światową liczba wiernych parafii pielaskiej przekraczała 2000 osób. Jednak w 1956 r. władze sowieckie zamknęły świątynię, zamieniając ją w magazyn zbożowy, poprzednio ściągnąwszy kopułę wieży przy pomocy ciągnika.
   
    Tylko w 1989 r. dzięki staraniom Marii Kruapene, Izydora Szymialonisa i in. budynek świątyni został zwrócony parafianom. W czasie trwania renowacji wierni zbierali się w kaplicy, zbudowanej w “stylu bałtyckim” w pobliżu cmentarza parafialnego – jest to dwuspadowy drewniany „namiot” ze skomplikowanymi oknami witrażowymi. W dniu 23 września tego samego roku arcybiskup Julius Steponawiczius poświęcił odbudowaną świątynię. Przed świątynią ustawiona jest ciekawa rzeźbiona kompozycja drewniana z Ukrzyżowaniem w stylu „litewskim”. Nawiasem mówiąc, Pielasa – ośrodek litewski na Białorusi, w pobliżu kościoła działa centrum kultury litewskiej.