Kaplica Niepokalanego Serca NMP we wsi Żytomla

Parafii i świątynie

Dekanat Grodno-Wschód
Kościół został założony z fundacji zakonu kamedułów (kameduli mieli w Wigrach największy w Rzeczypospolitej, a może i całej Europie, klasztor). Jest to jeden z przykładów pojawienia się jednej z najbardziej mistycznych wspólnot na naszej ziemi. Drewniana świątynia została pobudowana w 1743 r., funkcjonowała jako greckokatolicka cerkiew pw. Jana Chrzciciela. W 1839 r. świątynię przekazano Cerkwi prawosławnej. Przekształcenie świątyni na styl retrospektywno-ruski znacznie zmieniło jej zewnętrzny wygląd: wieża-dzwonnica została upiększona kokosznikami i uwieńczona nieproporcjonalnie maleńkim ośmiościennym bębnem z cebulastą kopułą. Tak też wyglądało zakończenie dachu poniżonej apsydy. Zmieniono również dekorację fasad.
    Świątynię zwrócono katolikom dopiero w 1924 r. Od tego czasu funkcjonowała jako kościół rzymskokatolicki. Przed II wojną światową parafia w Żytomli była stosunkowo nieduża i liczyła około 1000 wiernych.
W 1939 r. władze radzieckie zamknęły kościół, ponownie przystosowując go do prawosławnej Swiato-Dobrowieszczańskiej cerkwi. W latach II wojny światowej katolicy miejscowi próbowali zwrócić sobie świątynię, jednak władze okupacyjne rozwiązali spór na korzyść wiernych prawosławnych, którzy zapewniali, że świątynia już początkowo została pobudowana jako cerkiew.
    Na początku lat 90-ych XX w. na miejscowym cmentarzu w południowo-wschodniej części wsi pobudowano nową katolicką kaplicę. 7 maja 1997 r. biskup grodzieński Aleksander Kaszkiewicz poświęcił nowo pobudowaną kaplicę pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny. Nad wejściem widnieje się tytuł kaplicy (po łacinie): "Cor Mariae Immaculata Esto Salus Nostra".
    Wierni pobudowali kaplicę z własnych środków z bloków sylikatowych. Wnętrze przykryte podszywanym drewnianym sufitem, w drewnianym ołtarzu umieszczono tytułowy obraz Niepokalanego Serca NMP.
    Kaplica potrzebuje remontu. W latach 2009-2011 parafianie z ks. proboszczem Piotrem Morcińcem CMF zrobili remont wewnątrz świątyni, ułożyli ścieżki na jej terytorium, zrobili 12 nowych drewnianych ławek. Do planów należy też wymiana dachu na blaszany.
    Jest to prostokątna w planie bezapsydowa świątynia, której prezbiterium flankowane dwoma zakrystiami, połączonymi poniżonym budynkiem za ołtarzem. Kaplica nakryta jest dwuspadowym dachem łupkowym z walmami nad ołtarzem, uwieńczonym czworokątną maleńką sygnaturką. Główne wejście poznaczone jest niewysoką czworokątną walmową wieżą-dzwonnicą.