Карані нашай веры

1 жніўня 1943 года пад Навагрудкам нямецкімі акупантамі былі расстраляны с. Стэла і 10 яе паплечніц з Кангрэгацыі Сясцёр Найсвяцейшай Сям’і з Назарэта. Кожная з іх несла ў сабе адметнае адценне вопыту, чуласць і непаўторную форму духоўнай прыгажосці.

С. Канізія
   Вучыла дзяцей у Навагрудку рэлігіі, асновам арыфметыкі, польскай мове, а таксама рукадзеллю: мастацкай вышыўцы і цыраванню. Была патрабавальнай і строгай. Вучні называлі яе “сястра Дысцыпліна”, але ўсё роўна любілі і паважалі. †

Езус меў 12 найбліжэйшых вучняў, разам з якімі дзяліў хлеб, час, радасці і перажыванні. Усе яны загінулі мучаніцкай смерцю, апрача аднаго – апостала Яна. Падобная гісторыя паўтарылася ў недалёкім мінулым на беларускай зямлі. 11 сясцёр з Навагрудка як і 11 апосталаў пайшлі за Хрыстом, выпіўшы келіх цярпення. Жывая засталася толькі адна… Людвіка Якубаўна Банась, у манастве сястра Марыя Малгажата ад Сэрца Езуса, канаючага ў Аліўным Садзе.

За Хрыстом да канца
    У канцы ліпеня 1943 года немцы выклікалі супольнасць сясцёр у камісарыят. Настаяцельніца разумела, што адна сястра павінна застацца ў кляштары. Але каторая з іх? Пасля цяжкіх разважанняў яна звярнулася да сястры Малгажаты, ведаючы, што тая зможа годна прыняць на сябе ўсё, што пашле Божы Провід. На світанні 1 жніўня 11 сясцёр былі расстраляны...
    Некалькі дзён і начэй сястра Малгажата намагалася зразумець Божую волю. Паступова сястра ўсвядоміла, што Назарэт павінен існаваць дзеля Бога, які знаходзіцца ў Найсвяцейшым Сакраманце ў Белай Фары, дзеля людзей, якія тут жывуць, дзеля расстраляных сясцёр, якіх яна не можа пакінуць на забыццё ў навагрудскім лесе. Углядаючыся ў чырвоную лямпачку каля табернакулюма, сястра цвёрда вырашыла: калі Езус знаходзіцца тут разам з ёю, то і яна, нягледзячы ні на што, таксама не пакіне Яго. †

Перыяд Вялікага посту з’яўляецца часам пакаяння і навяртання сэрца, часам сталай адданасці Богу. Мы скіроўваем свае позіркі на Укрыжаванага, які дзеля нас адрокся ад усяго і склаў у ахвяру сваё жыццё. Мы прымаем у гэты перыяд розныя пакаянныя практыкі і робім добрыя пастановы, каб ачысціць і захаваць зерне любові, пасаджанае ў нас Хрыстом. Варта таксама ў гэты час пазнаёміцца з гісторыямі святых, якія з’яўляюцца нібы маяком на шляху да паяднання са Збаўцам.

Як прыклад трыумфу Божай любові хацелася б прывесці гісторыю адзінаццаці бласлаўлёных сясцёр мучаніц з Навагрудка, 15-я гадавіна беатыфікацыі якіх прыпала на 5 сакавіка 2015 года.
    Першыя назарэтанкі прыбы-лі ў Навагрудак 4 верасня 1929 г. па запрашэнні б-па Зыгмунта Лазінскага, каб заняцца рэлігійным выхаваннем і навучаннем дзяцей і моладзі. Супольнасць з дванаццаці сясцёр служыла шматнацыянальнаму грамадству горада. У Навагрудку жылі палякі, беларусы, яўрэі і татары, якія стваралі маляўнічае, культурна багатае і гарманічна існуючае грамадства. Дэмаграфія гэтай мясцовасці паспрыяла таму, што паслуга сясцёр мела экуменічны характар. †

Гродзенскія душпастары ў час нямецкай акупацыі былі аб’ектам асаблівых рэпрэсій з боку акупантаў. У Гродне ў сярэдзіне 1942 г. у турме апынуліся наступныя святары: Альбін Ярашэвіч, дзекан і пробашч гродзенскай Фары; пенсіянеры Ян Крукоўскі і Тэадор Рылла; Юстын Скакоўскі, капелан касцёла сясцёр назарэтанак; Людвік Саванеўскі, прэфект Фары, да вайны рэдактар газеты “Новае Жыццё”; Казімір Шыпіла, вікарый з Фары; Станіслаў Смялоўскі, вікарый з Фары; Эмільян Войтах, вікарый пабернардынскай парафіі, а таксама айцы францішкане: Дыянізій Клімчак, Тытус Стралевіч і Аркадзь Вальтась. Адзіным святаром на свабодзе ў Гродне заставаўся кс. Антоній Курыловіч, пробашч пабернардынскай парафіі, і толькі яго парафіяльны касцёл працаваў у гэты час. Арыштаваныя святары праз пару месяцаў былі выпушчаны. Здаецца, што даўжэй у турме быў кс. дзекан Ярашэвіч, арыштаваны ў Беластоку.

Больш трагічным па сваіх выніках аказаўся арышт святароў у 1943 г. Гэта быў час, калі гітлераўскія войскі ўжо цярпелі паражэнні на фронце і больш рашуча дзейнічалі партызаны. Немцы тэрорам хацелі запалохаць людзей і здзяйснялі масавыя смяротныя пакаранні. У гэтым таксама бачна паслядоўнасць знішчэння інтэлігенцыі, у тым ліку і каталіцкіх святароў. Здзяйсняліся карныя аперацыі ў вёсках, нп. Шаўлічы ў парафіі Ваўкавыск, дзе было забіта звыш 360 чалавек, Сіні Камень і Шкленск у парафіі Азёры, а таксама Ясёнава ў парафіі Ліпск (Ломжыцкая дыяцэзія). †