Pytania i odpowiedzi

Wielowiekowa tradycja chrześcijańska wiąże narodziny Jezusa Chrystusa z dniem 25 grudnia roku 1 p.n.e., natomiast wyniki badań historycznych (prowadzonych od XIX wieku) przeczą tej tradycji. Najprawdopodobniej Jezus Chrystus urodził się pomiędzy 8 r. p.n.e. a 4 lub 2 r. p.n.e. Jeśli zaś chodzi o datę dzienną, to dane ewangeliczne (pasterze i trzody pod gołym niebem) wykluczają porę zimową.
    Jedyne źródła, jakie pozwalają w przybliżeniu datować narodziny Jezusa, to dwie Ewangelie Nowego Testamentu: św. Mateusza i św. Łukasza. Pozostałe Ewangelie nowotestamentowe nie wspominają nic na ten temat. Problemem, na jaki napotykają historycy badający oba źródła, są rozbieżności w poszczególnych wersjach. Według Ewangelii św. Mateusza (Mt 2,1) Jezus urodził się jeszcze za życia króla Heroda, podczas gdy według Ewangelii św. Łukasza (Łk 2,1) Jezus urodził się w czasie trwania spisu ludności, kiedy władcą Syrii był Kwiryniusz. Z pozostałych źródeł epoki wiemy, że Herod zmarł w 4 roku p.n.e., zaś Kwiryniusz przeprowadził spis ludności na przełomie roku 6 i 7 n.e. †

Adwent ma wiele dobrych tradycji. Jedną z nich jest umieszczenie w pierwszą niedzielę Adwentu w naszych kościołach adwentowego wieńca, w którym znajdują się cztery symboliczne świece. Pomysłodawcą tej formy pobożności jest ewangelicki teolog i działacz społeczny Johann Hinrich Wichern (1808-1881) z Hamburga.

    12 września 1833 roku pastor Johann Wichern otworzył w swym rodzinnym mieście szkołę-przytułek dla sierot. Było to pierwsze z jego dzieł charytatywnych. Potem Wichern stworzył wiele podobnych instytucji. Pastor bardzo troszczył się o wychowanie swych podopiecznych. Chciał, by dzieci czuły się jak w rodzinie. W Adwencie 1839 roku wpadł na pomysł, jak zmienić wystrój świetlicy, by wprowadzić nastrój sprzyjający modlitwie. Sporządził szczególny wieniec. Na obrzeżu koła o średnicy 2 metrów umieścił 24 małe świeczki. Każda miała być zapalana w kolejny zwyczajny dzień Adwentu. Wokół tego wieńca podopieczni pastora gromadzili się codziennie na wspólne modlitwy, spotkania i śpiewy.
    Pastor natomiast swój pomysł przenosił do innych niemieckich miast. W Adwencie zapraszał ludzi na coniedzielne rozważania. Dlatego zmienił trochę wygląd wieńca. Zamiast 24 świec umieszczał tylko cztery, oznaczające cztery niedziele Adwentu. Zwyczaj sporządzania wieńca adwentowego rozprzestrzenił się bardzo szybko w całych Niemczech, a potem na całym świecie. †

Z czasem, gdy zaczęto odprawiać Msze św. wprost w intencji niektórych zmarłych (lub żywych), dyptyki zastąpiono wspomnieniami ("mementa") nie zawierającymi już imion wszystkich wiernych, o których Kościół pamięta, lecz tylko imiona jednego czy kilku wskazanych. W obecnej liturgii "mementa", przetrwały. np. w I modlitwie eucharystycznej (Kanon Rzymski): przed konsekracją ksiądz wylicza imiona bliskich żyjących, następnie wzywa świętych, a po przeistoczeniu wymienia imiona zmarłych, za których się modli i znowu wzywa świętych.
    Jednak usunięte ceremonie odczytywania długich list zmarłych przetrwały, ale, jakby, na marginesie Mszy św. (np. na samym jej początku, jako intencje Mszy św.).
    Dzisiejsze wypominki są kontynuacją starożytnych dyptyków i mają podobny sens. Są wyrazem miłości i jedności całego Kościoła: pielgrzymującego na ziemi i tego, który przeszedł już granicę śmierci. Pisząc imiona zmarłych na kartkach wypominkowych, a następnie odczytując je, wyrażamy nadzieję, że zostały one wpisane do Bożej księgi życia. Znaczenie wypominek jest tym większe, że podobnie jak w starożytności, tak i dzisiaj, związane są z Eucharystią. W intencji zmarłych wypisanych na kartkach wypominkowych odprawiana jest Msza św. †

Zbliża się listopad – miesiąc naszej szczególnej więzi duchowej ze zmarłymi oraz modlitwy w ich intencji. Kościół od zarania swych dziejów szczególną troską modlitewną otacza dusze zmarłych, przebywających w czyśćcu i, aby osiągnąć niebo, potrzebują modlitewnej pomocy. 1 i 2 listopada wierni zapalają też znicze na grobach swoich bliskich. W kościołach składa się natomiast ofiary pieniężne na tzw. wypominki, czyli kartki, na których wymienione są imiona i nazwiska zmarłych. W trakcie nabożeństw są one odczytywane przez kapłana, a ich dusze są polecane Bogu, by okazał im swoje miłosierdzie i przyjął do wiecznej chwały. Ta troska o zmarłych w naszej tradycji występuje w dwojakiej odmianie: wypominki listopadowe – gdy imię zmarłego wyczytuje się podczas listopadowego nabożeństwa za zmarłych oraz roczne – gdy zmarłych wspomina się w ciągu całego roku w każdą niedzielę przed Mszą św. †