Parafii i świątynie

Dekanat Lida

Osada Pierwomajski powstała niedaleko wsi Nieciecz całkiem niedawno – w 1959 roku jako osiedle robocze przy przedsiębiorstwie torfowym. Miejscowa parafia została założona 20 września 2001 r., a budowa kościoła rozpoczęła się w kwietniu 2002 roku. Przez dwa lata 4 marca został on konsekrowany pod tytułem św. Kazimierza. Projekt świątyni został opracowany w arcybiskupim biurze budowlanym w Baranowiczach (diecezja pińska), a zrealizowany staraniami parafian przy pomocy niemieckiej fundacji katolickiej „Renovabis”. †

Dekanat Lida

Jest jedną z najstarszych parafii rzymsko-katolickich dekanatu. Tutaj, w posiadłości wielkoksiążęcej (kiedyś starostwo z zamkiem), król Kazimierz Jagiellończyk w 1486 r. założył kościół parafialny pod wezwaniem świętego Jerzego Męczennika (Zwyciężcy). Nowy budynek kościoła pobudowano w 1505 roku. W 1553 r. Mikołaj Radziwiłł Rudy, hetman Wielkiego Księstwa Litewskiego i ówczesny władca Bielicy, przystosował świątynię pod zbiór kalwiński, ale do połowy XVII w. parafia się odrodziła. Od tego czasu aż do 1832 r. przy kościele działała finansowana przez Sapiehów rezydencja dominikanów z klasztoru w Jelni, a także szkoła parafialna.
 
  W 1787 r. z funduszów generała wojsk polskich Ignacego Morawskiego w bielickiej rezydencji wzniesiono nowy kościół drewniany poświęcony przez dominikanina ks. Franciszka Kantowskiego z pozwolenia biskupa wileńskiego Ignacego Jakuba Mosalskiego w tymże roku. Była to wspaniała dwuwieżowa świątynia trzynawowa z transeptem w stylu barokowym. Dach czterospadowy, kryty gontem; nad prezbiterium mieściła się sygnaturką. Wnętrza zdobiło pięć ołtarzy: główny z obrazem Pana Jezusa, boczne – Matki Bożej Różańcowej, św. Wincentego z Ferrari, św. Tekli, św. Antoniego.
 
  Obok kościoła stała trzykondygnacyja czworoboczna drewniana dzwonnica, kompleks kościelny był otoczony płotem drewnianym. Po lewej stronie od wejścia na teren przykościelny, przed cmentarzem stał zegar słoneczny. Właścicielami kościoła nadal byli magnaci Radziwiłłowie, o czym w kościele przechowywany był dokument od 14 czerwca 1696 r. †

Dekanat Lida

Кościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła został założony tu w 1609 r. z inicjatywy wojewody witebskiego Jana Zawiszy po jego nawróceniu z kalwinizmu. Drewnianą świątynię zbudowano na malowniczym wzgórzu na lewym brzegu rzeki Dzitwy. Z czasem wokół kościoła powstał cmentarz. Ostatni kościół drewniany został zbudowany w 1703 r. w stylu barokowym ze środków szlachcica Szemiota, dziedzica Dzitwy. Wejście na teren kościelny, otoczone ogrodzeniem kamiennym, poznaczone było trójprzęsłową bramą murowaną, nad którą wznosiła się drewniana dwukondygnacyjna czworoboczna wieża dzwonnica.
 
  Drewniane świątynie zmieniały jedna drugą do 1902 r., kiedy wierni na czele ze swoim proboszczem ks. Kazimierzem Stalewskim postanowili zbudować z własnych środków kościół murowany. Budowa rozpoczęła się w 1903 r. i była ukończona w 1907 r., w 1908 r. kościół został konsekrowany pod wezwaniem historycznym św. Michała Archanioła. Nowa świątynia w stylu eklektycznym, gdzie cechy neoromantyku łączą się z cechami neogotyku i secesji, wzniosła strome wieże ponad malowniczą okolicą. Kościół jest zbudowany z żółtej cegły. Jest to dwuwieżowa trzynawowa bazylika z transeptem i pięciokątną absydą, do której przylega złożony system zakrystii. Fasada główna pod trójkątnym frontonem jest flankowana czterokondygnacyjnymi teleskopowymi wieżami dzwonnicami, uwieńczonymi iglicami fasetowanymi z lukarnami. Skrzydła transeptu i absyda są poniżone do poziomu naw bocznych, objętości są przykryte dwuspadowymi (nad absydą i zakrystiami – czterospadowymi) dachami blaszanymi. Nad frontonem ołtarzowym wznosi się stroma sygnaturka. †

Dekanat Lida

Jest to jedna z najstarszych parafii dekanatu lidzkiego. Ogólnie rzecz biorąc, wielu badaczy łączy historię wsi z kroniką miasta Wewiaresk. Kościół powstał tu w 1413 r. z inicjatywy Michała Gałginowicza i początkowo był konsekrowany pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej (to są pierwsze historyczne wzmianki o wsi w źródłach pisanych). W 1500 r. znane tu już dwie parafie – w Wielkiej (Starej) i Małej Wawiórkach. Po Gałginowiczach wsią władał Mikołaj Jundziłowicz, a od 1522 r. – Kościewicze, potem – Galewscy. W 1570 r. Wawiórka otrzymała status miasteczka powiatu lidzkiego. W połowie XVI w. przy kościele w Wawiórce Wielkiej działały trzy altarii. Przy tym parafia w Wawiórce Wielkiej była uważana za jedną z najbogatszych w diecezji wileńskiej, zaś parafia w Małej – „ubogą”. W 1568 r. parafia przeszła na kalwinizm, ale z 1648 r. dzięki jezuitom, którzy założyli tutaj swoją misję, ponownie stała się katolicka. Odrodzona świątynia została rekonsekrowana pod tytułem św. Franciszki. Od tego czasu w dokumentach historycznych znikają informacje o parafii w Wawiórce Małej. Zarówno kościół, jak i miasto zostały zniszczone w czasie wojny 1654–1667 r. z Moskwą. †