Poniemnie – unikalny region, gdzie w ciągu wielu wieków współistniały różne narody, wyznania, kultury, które pozostawiły po sobie liczne zabytki materialne. Dzieła sztuki, które zachowały się do naszych czasów, znajdują się w muzeach i religijnych placówkach Białorusi. Niektóre z nich zostały zaprezentowane w Sali Senatorskiej Nowego Zamku w ramach wystawy „Sakralne Dziedzictwo Poniemnia”. Jest to unikalna kolekcja przedmiotów kultu przedstawiających chrześcijańskie konfesje naszego kraju. Część ekspozycji składają okazy, historia których jest związana z działalnością sióstr brygidek w Grodnie. Proponujemy zapoznać się z najciekawszymi z nich.

Rząd apostolski „Chrystus, Maryja i 12 apostołów”
    Gdy zakonnice przychodziły na modlitwę do świątyni, zajmowały miejsce na chórze. Parapet chóru kościoła pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie zdobił rząd apostolski. Jeśli postawić wszystkie obrazy w jednym szeregu, łączą się one w płótno o około 8-metrowej długości. Te ikony oddzielały zakonnice od ludzi, znajdujących się na dole. Pośrodku płótna znajdują się Jezus i Jego Matka, a po bokach 12 apostołów. Ciekawe, że uczniowie Chrystusa zostali przedstawieni z symbolami, od których ponieśli śmierć. †

Obraz
    „Klasztor brygidek”, 1927 r.
    Dzięki temu dziełu autorstwa grodzieńskiego malarza Zygmunta Bujnowskiego można zobaczyć, jak wyglądał kościół w okresie międzywojennym.
   
   Obraz
    „Matka Boża Bierkowska” z I poł. XVIII wieku
    Kopia cudownego obrazu została stworzona techniką drzeworytu: ikonę najpierw rysowano na papierze, potem ten wizerunek klejono na płótno, po czym na drzewo. Twarz malowano ręcznie, a dookoła umieszczono wątki dotyczące cudów.
   
   Obraz,
    „Taniec śmierci” z I poł. XVIII wieku
    Główny wątek – dwóch diabłów wynurza ludzi z wody, gdzie pływają też królewskie korony i papieskie tiary. Do- okoła znajdują się obrazy, na których zostały przedstawione wszystkie warstwy społeczne w obliczu śmierci. Podstawowy sens rysunków i podpisów pod nimi polega na pokazaniu marności ludzkiego życia, bezradności władzy i bogactw przed śmiercią, konieczności dążenia do życia wiecznego w Niebie.
   
   Ornat ,
    – element szat liturgicznych kapłana katolickiego; całun z lat 80. XVIII wieku
    Jednym z zajęć sióstr było rękodzieło. Szydełkowały, tkały, a także uprawiały koronkarstwo. Na niektórych ornatach widać, że zdobienie jest starsze niż sam materiał. Tłumaczy się to tym, że koronki ze zniszczonego ornatu były przyszywane do nowej szaty.
    Co się tyczy całunu, były nim przykryte szczątki św. Klemensa w kościele pobrygidzkim. Relikwie świętego udało się przywieźć z Rzymu do Grodna staraniem Karola Litawora Chreptowicza – chorążego gwardii WKL, od 1786 roku starosty grodzieńskiego.
   
   Dokumenty
   z archiwum byłego grodzieńskiego klasztoru brygidzkiego
    Zaledwie kilka lat temu dosłownie rozsypywały się w ręku: kartki papieru były bardzo zniszczone i dotknięte pleśnią.
    W takim stanie z archiwum kościoła pobrygidzkiego trafiły do muzeum ponad 50 lat temu. Praca z dokumentami była niemożliwa. Dwa lata temu Muzeum Podlaskie, współpracujące z grodzieńskim, otrzymało grant na ich renowację. Wiosną 2018 roku prace dobiegły końca i około 300 stron powróciło do archiwum. Pochodzą z różnych epok – od XVI do XX wieku. Wśród nich – reguła życia zakonnic, modlitewniki, śpiewniki, umowy, dokumenty dotyczące rachunków i inwentarza.
   
   Starożytne księgi:
    Aftoniusz. „Progimnasmata”, 1649 r. (z biblioteki Grodzieńskiego Kolegium Jezuickiego); Juan od Jezusa-Maryi. „Nastawienie dla nowicjuszy”, 1642 r.; Gravesen I. „Historia kościoła”, 1761 r. (z biblioteki grodzieńskiego klasztoru karmelitów bosych); Szercer J. „Kieszonkowy informator z filozofii”, 1654 r. (z biblioteki grodzieńskiego klasztoru franciszkanów)
    Zgromadzenia zakonne w Grodnie posiadały bogate biblioteki. Księga „Progimnasmata” jest ciekawa nie tylko dlatego, że została wydana w Amsterdamie kilka wieków wcześniej, lecz także z powodu napisu „Księga z gabinetu magistra poetyki”. Nie podano tam konkretnego imienia, tylko posadę. Tłumaczy się to tym, że w tamtych czasach księgi były bardzo cenne. Reguła jezuickiego zgromadzenia nie pozwalała ojcom na posiadanie własnych bibliotek. Co trzy lata jezuita zmieniał miejsce posługi, a przetransportowanie ksiąg sprawiało kłopot. Z tego powodu wpisywano je do odpowiedniego katalogu, przydzielano do konkretnego gabinetu i przechowywano właśnie tam.
   
   Portrety słynnych magnatów WKL:
    Krzysztofa Wiesiołowskiego, marszałka wielkiego litewskiego, jego żony Aleksandry Marianny z Sobieskich oraz przybranej córki Gryzeldy Sapiehi z Wodyńskich
    Przez dłuższy czas uważano, że obrazy zaginęły podczas II wojny światowej, ale w 1966 roku odszukano je w krypcie kościoła. Płótna nie przez przypadek znalazły się w tych murach. Grodzieński klasztor zgromadzenia św. Brygidy ufundowali właśnie Wiesiołowscy na pamiątkę o przybranej córce, która wcześnie odeszła do wieczności. Dziś ich portrety zajmują zaszczytne miejsca wśród eksponatów Narodowego Muzeum Sztuki Republiki Białoruś.
   
   Ambona, ,
   1646 r.
    W brygidzkim klasztorze znajdowało się wspólne dla wszystkich sióstr pomieszczenie, gdzie przebywały razem, haftowały, wykonywały pewne prace. Aby ten czas nie mijał na próżno, jedna z zakonnic stawała przy ambonie i czytała teksty religijne.
   

Przedstawiony na wystawie okaz wyróżnia się swoim zdobieniem. Widzimy na nim wizerunki Jezusa Chrystusa, św. Augustyna, św. Brygidy i św. Katarzyny Szwedzkiej.