16 listopada, w uroczystość Najświętszej Maryi Panny Ostrobramskiej, w naszym lokalnym Kościele rozpocznie się wzniosłe wydarzenie historyczne. W tym dniu w kościele katedralnym w Grodnie zostanie otwarty I Synod Diecezji Grodzieńskiej. W dzisiejszym numerze gazety ks. kanonik Antoni Gremza, sekretarz generalny synodu, opowie o celach jego zwołania i znaczeniu dla wspólnoty diecezjalnej.

– Czym jest synod i w jakim celu się go zwołuje?
   – Wyraz „synod” pochodzi od greckiego słowa „sýnodos” i tłumaczy się jako „zejście” lub „wspólna droga”. W rozumieniu prawa kanonicznego synod diecezjalny jest zebraniem wybranych kapłanów, osób konsekrowanych i świeckich wiernych Kościoła na terytorium diecezji, zwołanym i kierowanym przez biskupa dla ponownego określenia i opisania oblicza Kościoła partykularnego.
    Synod to bardzo stara praktyka w Kościele. Już w pierwszych wiekach chrześ- cijaństwa biskupi przeprowadzali narady z kapłanami jako swymi najbliższymi pomocnikami w celu konsultacji i wspólnego szukania najlepszych rozwiązań aktualnych problemów i wyzwań. Dziś również wspólnota katolicka gromadzi się, aby omówić ważne sprawy lub przyjąć razem pewne decyzje, które w przyszłości pomogą się rozwijać i realizować zadania, powierzone przez Jezusa Chrystusa. Jest to także wspaniała okazja do wzrastania w wierze i miłości do wspólnoty. †

W ciągu wieków miały miejsce liczne zmiany w rozumieniu i funkcjonowaniu synodów diecezjalnych. Do najważniejszych trzeba zaliczyć wprowadzone przez Sobór Watykański II, kiedy to do udziału w ich pracy zostali zaproszeni nie tylko duchowieństwo i osoby konsekrowane, lecz także wierni świeccy. Mogą oni uczestniczyć w dyskusjach synodu, wyrażać swoje zdanie, mieć wpływ na charakter dokumentów wynikowych. W ten sposób jeszcze bardziej została podkre- ślona kolegialność synodu i odpowiedzialność całej wspólnoty diecezjalnej – czyli nie tylko duszpasterzy, lecz także grona wiernych – za własny Kościół lokalny.

   Dlatego też, zgodnie z dekretem, „na sławę Boga, w Trójcy Jedynego, w trosce o dobro duchowe wiernych, kierując się wyraźnymi potrzebami grodzieńskiego Kościoła diecezjalnego, któ- re dotyczą pogłębienia wiary i odpowiedzialności ludu Bożego diecezji za Świę- ty Kościół, dla określenia podstawowej działalności duszpasterskiej w parafiach i życia według Ewangelii, a także w celu unifikacji celebracji obrządków liturgicznych i ustanowienia lokalnego prawa kościelnego z zachowaniem norm Kodeksu Prawa Kanonicznego i rozporządzeń Stolicy Apostolskiej” biskup Aleksander Kaszkiewicz zadecydował o zwołaniu synodu. Mamy nadzieję, że będzie to rzeczywiście szczególne wydarzenie, które zada Kościo- łowi na Grodzieńszczyźnie nowy kierunek rozwoju.
   
    – Jakie fakty przemówiły za potrzebą zwołania I Synodu Diecezji Grodzieńskiej?
    –  Ostatni synod dotyczący Kościoła na naszych ziemiach odbył się w 1931 roku, gdy Grodzieńszczyzna należała do archidiecezji wileńskiej. Koniecznie trzeba przy tym podkreślić, że podległy zmianie nie tylko okoliczności miejsca i czasu, w których Kościół speł- nia swoją misję, lecz również sam Kościół. Przede wszystkim dzięki wielkiej sprawie odnowienia, której dał początek Sobór Watykański II i która była sukcesywnie realizowana przez kolejnych papieży oraz ich pomocników – biskupów. Nie ulega zwątpieniu, że wiele postanowień Synodu Wileńskiego po prostu już nie są aktualne, inne natomiast wymagają głębokiej rewizji i dostosowania do współczesnych warunków. Oprócz tego, posoborowa rzeczywistość, w której żyjemy, znaki czasów, które próbujemy zrozumieć, oraz wyzwania, przed którymi stoi dzisiaj nasz Kościół partykularny, potrzebują wspólnego szukania nowych, lepszych, bardziej pomyślnych rozwiązań, odpowiadających miarom XXI wieku.
   
    – Synod rozpocznie się w uroczystość Najświętszej Maryi Panny Ostrobramskiej, Matki Miłosierdzia, i będzie przebiegał pod hasłem „Żyć Ewangelią”. Dlaczego wybrano właśnie to przesłanie?
    – Dziś chrześcijaństwo potrzebuje przypomnienia o konieczności powrotu do nauki Jezusa Chrystusa. Dlatego też „Żyć Ewangelią” to bardzo ważne i aktualne słowa, swego rodzaju wyzwanie dla współczesnych ludzi, zarówno duchownych, jak i świeckich, któ- rzy powinni się zastanowić nad tym, czy rzeczywiście budują życie zgodnie z Bożymi przykazaniami. Jeśli jako fundament wykorzystujemy naukę Jezusa, zmieniać się na lepsze będziemy nie tylko my sami, lecz tak- że społeczeństwo, diecezja, kraj. Dołożymy również starań, by praca synodu, narady komisji, spotkania odpowiadały apelowi „Żyć Ewangelią”. Jest to najprostsza nauka i trzeba się jej trzymać. Dlaczego synod rozpocznie się właśnie 16 listopada? Jest to dzień, kiedy wspominamy Matkę Miłosierdzia – główną patronkę diecezji grodzieńskiej. Pragniemy powierzyć jej pierwszy historyczny synod, wszystkich jego organizatorów i uczestników. Wierzymy, że Maryja pomoże nam odpowiedzieć na ważne pytania.
   
    – Jednym z zadań synodu jest zastanowienie się nad sytuacją społecznoduszpasterską. Jakie problemy lub wyzwania zostaną omówione w trakcie dyskusji?
    – Do osobnych pytań należą m.in. poszczególne wyzwania duszpasterskie w miejskich i wiejskich parafiach; potrzeba głębokiego duchowego i moralnego odnowienia społeczeństwa; troska o wzrastanie liczby powołań do kapłaństwa, życia zakonnego i misyjnego; rozwój i uaktywnienie towarzystw i ruchów koś- cielnych; opracowanie form bliższej współpracy duchowieństwa i wiernych świeckich; szukanie optymalnych dla diecezji i parafii rozwiązań ekonomicznych i administracyjnych oraz inne pytania praktyczne, które będą się pojawiały podczas pracy synodu.
   
    – Synod powinien przedstawiać całą diecezję. Kto wejdzie do jego składu?
    – – Członkami synodu, zgodnie z punktem Kodeksu Prawa Kanonicznego (Kan. 463) oraz instrukcją Kongregacji ds. Biskupów z 19 marca 1997 roku „O synodach diecezjalnych”, zostaną wybrani przedstawiciele duchowieństwa, osoby konsekrowane i świeccy katolicy-diecezjanie. Osobnym dekretem biskup grodzień- ski Aleksander Kaszkiewicz zatwierdzi komisję generalną, komisję synodu oraz sekretariat synodu, których zadanie będzie polegało na opracowaniu projektów przeznaczonych do statutu synodu oraz przedstawienie ich podczas sesji plenarnych synodu. Przez biskupa zostanie również określona proporcja uczestników (duchownych i świeckich). Warto zaznaczyć, że nasz pasterz serdecznie zachęca świeckich wiernych, którzy niepokoją się o przyszłość Kościoła, do udziału w synodzie.
   
    – W jaki sposób synod powinien sprzyjać owocnej działalności i rozwojowi Koś- cioła na Grodzieńszczyźnie?
    – Synod pomoże biskupowi w pomyślnym kierowaniu Kościołem lokalnym i kształtowaniu duszpasterskiego oblicza diecezji. W swoją kolej dla całej wspólnoty diecezjalnej synod będzie zaproszeniem do jeszcze aktywniejszego i bardziej świadomego włą- czenia się w jego „dzisiaj” oraz odpowiedzialnej troski o jego „jutro”. Jest to sprawdzian naszej działalności i pewnego rodzaju egzamin dla wszystkich – biskupów, kapłanów, osób konsekrowanych i świeckich – czy rzeczywiście jesteśmy wierną wspólnotą Pana. Ważne jest, by omawiając aktualne problemy i wyzwania, ludzie się nie bali wyrażać swoje opinie, aby bronili wartości chrześcijańskich i nie stronili od wzięcia na siebie odpowiedzialności za Kościół, który budujemy razem. Dobrych owoców możemy się spodziewać tylko, jeśli uczestnicy synodu będą aktywnie i odpowiedzialnie pracować, a wierni – modlić się w intencji pracy komisji.