„Zaraz też duch wyprowadził Go na pustynię. Czterdzieści dni przebył na pustyni, kuszony przez szatana. Żył tam wśród zwierząt, aniołowie zaś usługiwali Mu. Gdy Jan został uwięziony, Jezus przyszedł do Galilei i głosił Ewangelię Bożą. Mówił: «Czas się wypełnił i blisko jest królestwo Boże. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię»” (Mk 1, 12-15).

Pewien żart mówi o tym, że ilość chrześcijan zmniejsza się podczas Wielkiego Postu i zwiększa się przed Wielkanocą. Rzeczywiście, już z dzieciństwa u niektórych pozostały nie bardzo przyjemne wspomnienia z okresu przygotowań do najważniejszego święta chrześcijańskiego. Fioletowy kolor ubrania księdza, smutek, brak hucznych zabaw i lęk przed tym, że na spowiedzi trzeba będzie się przyznawać do swoich grzechów – te i wiele innych faktów mogą spowodować, że nieodpowiednio wykorzystamy czas Wielkiego Postu.
    Wezwanie Wielkiego Postu można streścić w jednym zdaniu: pragniemy prawdziwej przemiany wewnętrznej i nawrócenia się do Boga poprzez odnowienie łaski chrztu. Te dwa akcenty – pokutę i chrzest – Wielki post otrzymał jeszcze w chrześcijaństwie starożytnym. †

Większość pierwszych chrześcijan przyjmowała chrzest w wieku dojrzałym. Do chrztu szykowano się dwa lub trzy lata. Zwykle sakramenty chrześcijańskiego wtajemniczenia (inicjacji) – chrzest, bierzmowanie oraz Eucharystia – były przyjmowane w noc paschalną. Więc Wielki Post stał się niby kulminacją przygotowania katechumenów – kandydatów do chrztu. Naród chrześcijański w ten czas ogarniał ich swoją gorącą modlitwą, zadając sobie aktualne dla każdego ucznia Chrystusa pytanie: „Na ile jestem wierny Trójcy Przenajświętszej, w imię której byłem ochrzczony?” W ciągu tych dni postu jesteśmy zaproszeni do szczególnego rozważania nad tym pytaniem.
    Dzisiaj odprawiamy pokutę zadaną nam przez kapłana po spowiedzi. Dawniej pokutę za grzechy ciężkie grzesznicy odprawiali przed tym jak otrzymać przebaczenie grzechów. Pokuta mogła się ciągnąć kilka lat. Od siódmego wieku po urodzeniu Chrystusa w Środę Popielcową – w pierwszy dzień Wielkiego Postu – takich grzeszników przyjmowano do stanu „publicznych pokutników”. Zewnętrznym wyrazem tego przyjęcia było posypanie głów popiołem. Później, gdy praktyka pokuty publicznej straciła swoje znaczenie w związku ze zmianą formy spowiedzi, znak ten zaczęto wykorzystywać w liturgii dla wszystkich wiernych. Wspólnie z odprawiającymi pokutę publiczną modlili się o przebaczenie grzechów i ci, których winy były nie tak ciężkie. Każdy człowiek jest grzesznikiem, każdy potrzebuje pokuty za uczynione zło i każdy jest zaproszony do powrotu na drogę łaski Bożej.
    Droga Wielkiego Postu to droga za przykładem Jezusa i do Jezusa. Razem z Nim wychodzimy na pustynię – oddalamy się od naszych codziennych spraw poprzez różnorodne wyrzeczenia się. Wielki Post jest naszą pustynią. Dla wielu zaskoczeniem będzie to, z czym się spotkają w swojej pokucie. Kiedy milkną głosy naszych bliskich, współpracowników, przyjaciół, wyłączają się telewizory i komputery, zostajemy sam na sam ze sobą. W tym ze swoimi zastarzałymi ranami po grzechach.
    W naszej pokucie mogą zaostrzyć się pokusy złego ducha, który jest wrogiem człowieka i który sprzeciwia się jego pragnieniu rzucić się w objęcia miłującego Boga. Święty Jan Maria Vianney mówi: „Podobnie jak dobry żołnierz nie boi się walki, tak dobry chrześcijanin nie powinien obawiać się pokus. Każdy żołnierz jest dzielny w koszarach, lecz dopiero na polu bitwy okazuje się, który jest odważny, a który jest tchórzem”.