Historia i współczesność - Parafii i świątynie
Symetrycznej kompozycji kompleksu, orientowanego na plac przed świątynią brakuje dwóch poziomów nad prawą wieżą oraz dwupoziomowej dzwonnicy w lewym kącie ogrodzenia. Jednak to, że świątynia nie została ukończona, dodało jej malowniczości w odbiorze oraz dodatkowej dynamiczności. W latach 1778-1793 za kościołem pobudowano piętrowy kamienny korpus klasztorny, gdzie otwarto sześcioletnią szkołę bazyliańską, która ma wybitnych absolwentów. Są nimi: pisarz Ignacy Chodźko, historyk Leonard Chodźko, poeta Antoni Odyniec. Po rekonstrukcji w XIX w. korpus przybrał cechy klasycyzmu.
W drugiej połowie XVIII w. na placu przed kościołem pojawiła się przydrożna kapliczka barokowa, obniesiona ogrodzeniem z kamienia ciosowego. Ceglany otynkowany gmach ma dwa poziomy – w dolnym, ośmiokątnym, znajduje się nieduża sala modlitewna, w górnym, czworokątnym, mieści się krucyfiks. Wieńczy kapliczkę dwupoziomowa nieduża kopuła barokowa pod krzyżem.
Kościół jest trzynawową bazyliką z dwiema trzypoziomowymi (prawa nieukończona) wieżami, które flankują fasadę główną, uwieńczoną krzywolinijnym późnobarokowym frontonem. Podkreślając symetryczność w ogrodzeniu, z różnych stron od kościoła są bramy wjazdowe, również w malowniczym barokowym stylu. Centralna nawa kościoła, wyższa od bocznych, przechodzi w wyciągnięte, półokrągłe w planie prezbiterium. Wnętrze w stylu rokoko ozdabiają 3 ołtarze: główny – św. św. Piotra i Pawła, lewy boczny – Matki Bożej Boruńskiej i prawy – św. Kazimierza. Nad wejściem znajduje się chór.
W 1832 r. (1833 r.) klasztor bazylianów został zamknięty i przekazany Cerkwi prawosławnej. Po przebudowie, 22 września 1881 r., świątynia została poświęcona jako cerkiew Najświętszej Bogurodzicy. Lecz w 1919 r. (1922 r.) świątynię ponownie zwrócono katolikom. Od tego czasu jest ona czynna jako kościół św. św. Piotra i Pawła Apostołów. W okresie międzywojennym do parafii Boruny, gdzie liczba wiernych wynosiła prawie 5700 osób, należała odnowiona kaplica w Alanach. W latach 1920-1922 w poklasztornych murach mieściło się Białoruskie Seminarium Nauczycielskie, otwarte przez znanego działacza S. A. Rak-Michajłowskiego.
W okresie sowieckim kościół w Borunach nie był zamknięty. Jest czynny do dziś. Były korpus klasztorny służył jako budynek mieszkalny, obecnie jest pusty, znajduje się w stanie awaryjnym. Kompleks w Borunach zaliczono do pomników architektury na republikańskim szczeblu.
Słynny cudowny obraz (źródła oficjalne podają, że oryginał zaginął w czasie II wojny światowej, a zgodnie z parafialną tradycją zwrócono go na swoje miejsce 15 października 1926 r. i zachował się do dziś) nadal ozdabia ołtarz w lewej nawie. Zgodnie z legendą, ołtarz znajduje się nad pniem drzewa, na którym pojawił się obraz. W krypcie pod ołtarzem bije święte źródełko.
Kiedy po stłumieniu powstania 1831 r. pan Porfiry Ważyński został zesłany na Syberię, przysiągł, że po powrocie do ojczyzny pobuduje, a raczej odrodzi w swoim majątku kaplicę. Odbyło się to dopiero po 25 latach, lecz obietnicy swojej pan Ważyński dotrzymał. Na miejscowym cmentarzu pojawiła się kamienna kaplica w stylu klasycyzmu. W alańskim pałacu Ważyńskich od dawna znajdowała się kopia obrazu Matki Bożej Boruńskiej. Zgodnie z legendą, kiedy władze carskie postanowiły zamknąć boruński klasztor, Ważyńscy zamienili oryginał na kopię. W 1926 r. obraz zwrócono kościołowi, a w 1927 r. wileńska artystka G. Szramowna restaurowała obraz.
Początkowo kaplica należała do parafii oszmiańskiej, lecz po powstaniu 1863 r. została zamknięta i porzucona. Za polskim czasem nastąpiło odrodzenie kaplicy, wówczas należała ona do parafii w Borunach. Obecnie jest w zrujnowanym stanie. Kaplica zbudowana została z kamienia ciosowego z otynkowanymi wstawkami z cegły. Jest to otynkowana świątynia z mało widocznym transeptem, szczyty, zarówno jak główny i ołtarzowy fasady, uwieńczone są trójkątnymi frontonami. Kompozycję kaplicy wieńczyła, możliwie, tylko sygnaturka. Pod kaplicą znajduje się grobowiec.
< Poprzednia | Następna > |
---|